Τριπόταμος (Μορφολογία και ιστορία)

Αντιγραφή από εδώ

Το ποτάμι Τριπόταμος σχηματίζεται από τρία ρέματα, που ενώνονται σε ένα, περίπου 500 μέτρα έξω και ΒΑ του ομώνυμου χωριού, κοντά στα τελευταία σπίτια που υπάρχουν σήμερα στο ΝΔ άκρο της Βέροιας. Στο πραγματικό αυτό γεγονός οφείλει και την ονομασία της η περιοχή αυτή, που ‘βάφτισε’ με το όνομά της και το ποτάμι και το χωριό, που αναπτύχθηκε εκεί, μετά το 1922, γύρω και ανάμεσα από τα ρέματα του ποταμού. Τα ρέματα αυτά περιγράφονται με λεπτομέρειες και είναι εύκολο να τα παρατηρήσει και κάθε απλός περιηγητής που κατευθύνεται προς τα χωριά Σέλι, Ξηρολίβαδο και Καστανιά.

Το πρώτο ρέμα είναι το Ασπρονέρι αυτό σχηματίζεται από άλλα δύο που ξεκινούν από τις πλαγιές του Ανατολικού Βερμίου και η Μεγάλη Ρεματιά και ο Ξερόλακκος. Η Μεγάλη Ρεματιά είναι κανονικός χείμαρρος που συγκεντρώνει κυρίως τα βρόχινα νερά και έχει χοάνη περισυλλογής των νερών της, Βόρεια και Βορειοδυτικά του οικισμού της Κουμαριάς. Η πορεία αυτού του ρέματος συγκλίνει προς την περιοχή του Βρωμοπήγαδου. Τα δύο παραπάνω ρέματα συνενώνονται σε ένα, κοντά στο λόφο του Άη-Λια Β΄ και αυτό το ένα πια συνεχίζει την πορεία του με το όνομα ρέμα του Ασπρονερίου. Το τμήμα αυτό του ρέματος έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί είναι η περιοχή στην οποία εμφανίζονται πλούσιες πηγές νερού, καρστικής μορφής, γνωστές και αυτές με το όνομα Πηγές Ασπρονερίου. Το φαινόμενο είναι εντυπωσιακό και από τα σπάνια στον κόσμο, αφού σε μία απόσταση περίπου 2000 μέτρων βγαίνουν πολλές πηγές με θαυμάσιο δροσερό και καθαρό νερό μεγάλης βιολογικής και οικονομικής σημασίας. Από το Ανατολικό τμήμα του ρέματος Ασπρονερίου και σε μήκος 100 μέτρων περίπου υπάρχουν πολλές πηγές δεσμευμένες από τη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης της Βέροιας (Δ.Ε.Υ.Α.Β.), ενώ έχει προγραμματιστεί η δέσμευση και άλλων πηγών, που αναβλύζουν άφθονο, δροσερό και καθαρό νερό. Στο Δυτικό τμήμα του ιδίου ρέματος τις υπάρχουσες πηγές δέσμευσε ο Σύνδεσμος Ύδρευσης Αλεξάνδρειας και άλλων χωριών, που ανήκουν στον ίδιο Σύνδεσμο. Από αυτές τις πηγές υδρεύονται ακόμα τα χωριά Τριπόταμος και Πατρίδα Βεροίας. Εκτός όμως από τις δεσμευμένες στην περιοχή υπάρχουν και άλλες αμέτρητες μικρές πηγές, των οποίων το νερό διαχέεται και έτσι βγαίνει απ’ όλο  το μήκος της κοιλάδας του Ασπρονερίου. Το νερό των πηγών αυτών είναι μέρος του νερού του Τριπόταμου, ο οποίος διασχίζει την πόλη Βέροια με γεμάτη την κοίτη του όλο το χρόνο, χειμώνα - καλοκαίρι. 

Το δεύτερο ρέμα είναι αυτό που αντλεί τα επιφανειακά νερά από την περιοχή του παλιού οικισμού της Τορμάνης και που ήταν Νοτιοδυτικά του χωριού Τριπόταμου. Ο οικισμός της Τορμάνης καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1822 μαζί με τον οικισμό της Μαρουσίας, κατά την επανάσταση της Βέροιας, Νάουσας και Έδεσσας. Από την καταστροφή γλίτωσε μόνο η Εκκλησία του οικισμού, ο Άγιος Αθανάσιος Τορμάνης. Η Εκκλησία αυτή χτίστηκε το 1744 και παρουσιάζει αξιόλογο ενδιαφέρον, κινδυνεύει όμως να καταστραφεί. Χρειάζεται οπωσδήποτε παρεμβάσεις αναστήλωσης και ανάδειξής της, προκειμένου να διασωθεί αυτό το μεταβυζαντινό μνημείο.

    Το μικρό, δεύτερο αυτό, ρέμα περνά νότια από το χωριό Τριπόταμο και στα Ανατολικά του συναντά το Τρίτο ρέμα, που κατεβαίνει με πορεία από την περιοχή Καστανιάς προς τη Βέροια, στο οποίο και χύνεται. Το δεύτερο ρέμα, καθαρά χείμαρρος, δεν έχει μεγάλο ενδιαφέρον και αναφέρεται μόνο, γιατί μαζί με τα άλλα δύο αποτελούν τα τρία ρέματα που έδωσαν στην περιοχή το όνομα Τριπόταμος.

Το τρίτο ρέμα: Είναι και το σπουδαιότερο και στο οποίο αναφερθήκαμε και παραπάνω, φαίνεται να αντλεί τα επιφανειακά νερά από τις περιοχές του Ανατολικού Βερμίου, που βρίσκονται ανάμεσα στους οικισμούς της Καστανιάς και των Γεωργιανών. Φαίνεται ότι ήταν το σημαντικότερο ρέμα και ίσως εξηγείται γιατί δόθηκε και σ’ αυτό το όνομα Τριπόταμος. Το ρέμα έχει χοάνη περισυλλογής των επιφανειακών νερών Ανατολικά του οικισμού της Καστανιάς και το βλέπουμε να εξελίσσεται προς την πόλη Βέροια, όταν κινούμαστε στο δρόμο Βέροιας – Κοζάνης. Από τον οικισμό των Γεωργιανών και μετά προς τη Βέροια αυτή η ρεματιά αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί εμφανίζονται και εδώ πολλές καρστικές πηγές που τροφοδοτούν με άφθονο νερό τον ποταμό.

    Η στενή πεδιάδα, που σχηματίστηκε από ιζήματα, ανάμεσα στα τρία χωριά, Γεωργιανοί – Τριπόταμος – Ράχη, είναι γεμάτη με πηγές μοναδικές και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως αυτές στην περιοχή Ράχης, γνωστές σαν Μαυρονέρι και αυτές κοντά στο στρατόπεδο του ΝΑΤΟ, γνωστές σαν Έξι Βρύσες. Υπάρχουν όμως και άλλες πολλές αξιόλογες, όπως αυτές που δέσμευσε για την ύδρευσή της η Κοινότητα των Γεωργιανών και ακόμα άλλες, ιδιωτικές, μέσα σε κάποια κτήματα της περιοχής. 

    Μέρος των νερών από τις πηγές Μαυρονερίου δεσμεύτηκαν από τη Δημοτική Επιχείρηση Βέροιας (Δ.Ε.Υ.Α.Β.) και υδροδοτούν την πόλη καθώς και από την Κοινότητα Ράχης, την οποία και υδροδοτούν.

    Ένα μέρος επίσης από τα πλεονάζοντα νερά, δέσμευσε πάλι η Κοινότητα Ράχης και με κατάλληλα δίκτυα άρδευσης, που χτίστηκαν στη δεκαετία του 1960, ποτίζει το σύνολο των χωραφιών που ανήκουν στα Κτηματολόγια της Ράχης και των Ασωμάτων. 

    Το τρίτο ρέμα αρχίζει από τα Ανατολικά της Καστανιάς , όπως ήδη αναφέραμε, και με πορεία από Νότο προς Βορρά διασχίζει την ιζηματογενή πεδιάδα, ανάμεσα στα τρία χωριά των πηγών Μαυρονερίου, Έξι Βρυσών κ.λ.π. και λίγο έξω από τη Βέροια, στο Νοτιοδυτικό άκρο της πόλης, δέχεται τα νερά και των δύο άλλων ρεμάτων και από εκεί, σαν ενιαίος πια ποταμός – ρέμα, διασχίζει την πόλη.