Αντιμετωπίζοντας τους συνήθεις ενδοιασμούς.
Πριν μερικές βδομάδες έβγαλα για πρώτη φορά μια διαφήμιση για τα ξύλινα σπίτια που μελετώ και κατασκευάζω. Το moto ήταν: «Οι καλές μέρες έφυγαν… Η ανάγκη για στέγαση παραμένει.» Διαβάζοντάς το αργότερα διαπίστωσα πως αδικούσα και το προϊόν αλλά και την βασική πρώτη ύλη. Το ξύλο δεν είναι απλά ένα φτηνό υλικό (και εν πάση περιπτώσει όχι φτηνιάρικο) είναι ένα υλικό με το οποίο οφείλαμε τα τελευταία πενήντα χρόνια να κατασκευάζουμε υγιεινά και αντισεισμικά σπίτια. Έτσι αποφάσισα να δώσω μερικές πληροφορίες όχι τόσο σαν κατασκευαστής ξύλινων σπιτιών όσο σαν ένας μελετητής που χρόνια τώρα εκμεταλλεύεται προς όφελός των πελατών του τις καταπληκτικές δυνατότητες ενός τόσο κοινού, αρχαίου και φθηνού οικοδομικού υλικού.
Οι εσφαλμένες αντιλήψεις και οι πηγές της πλάνης
Όσες φορές προσπαθούσα παλαιότερα να προτείνω το ξύλο σαν πρώτη ύλη για την κατασκευή μιας κατοικίας αντιμετώπιζα πολλούς και ομολογουμένως ευλογοφανείς ενδοιασμούς.
Ενδοιασμός πρώτος: Το ξύλο είναι εύφλεκτο. Τα σπίτια από ξύλο επίσης.
Όντως το ξύλο είναι (και) καύσιμη ύλη. Όσοι έχουμε μια ηλικία πάνω από 50 μεγαλώσαμε με ξυλόσομπες. Άσε που σχεδόν κάθε καλοκαίρι βλέπουμε τεράστιες φλόγες να καίνε δάση. Ναι το ξύλο καίγεται. Ας δούμε όμως τα πράγματα καλύτερα. Είναι το ξύλο πιο επικίνδυνο από το σίδερο; Όχι. Ποιος το λέει; Η φυσική της καύσης. Η καύση χρειάζεται τρείς παράγοντες. Θερμότητα, καύσιμη ύλη και αέρα. Το ξύλο ( στις συνήθεις διαστάσεις των κατασκευών) καίγεται μετά από έκθεση στους 400-500 C0 για 15΄, αντίθετα ο χάλυβας σταματά να παίρνει φορτία (άρα οι κατασκευές από χάλυβα καταρρέουν) στους 356 Cο και το μπετόν έχει χάσει στους 400 την μισή σχεδόν αντοχή του..Αλλά ακόμη και αν το ξύλο αναφλεγεί τότε η ξυλοκατασκευή αργεί να καταρρεύσει. Ειδικά αν οι διατομές που χρησιμοποιούμε είναι κάπως χοντρές (πάνω από 8 εκατοστά) τότε η καύση γίνεται επιφανειακά και σε βάθος 2 εκατοστών μετά από 30 λεπτά καύσης και το κάρβουνο που δημιουργείται εξωτερικά παίζει τον ρόλο του θερμομονωτικού για τον πυρήνα που απέμεινε. Φυσικά υπάρχουν και οικοδομικές διατάξεις, χημικές επαλείψεις και μηχανολογικές εφαρμογές με τις οποίες το φαινόμενο της καύσης αποτρέπεται ή έστω επιβραδύνεται. Σήμερα πρόσθετα έχουμε έναν άρτιο και εξελιγμένο κανονισμό πυροπροστασίας ξύλινων κατασκευών του οποίου η εφαρμογή εγγυάται ασφάλεια υψηλού επιπέδου.
Ενδοιασμός δεύτερος. Το ξύλο είναι ευπρόσβλητο από μύκητες, βακτήρια έντομα και τρωκτικά.
Ναι είναι μια ευπρόσβλητη οργανική ύλη αλλά κάτω από ορισμένες συνθήκες. Τον συνδυασμό ατμοσφαιρικής υγρασίας και θερμοκρασίας. Έτσι χρησιμοποιώντας κατάλληλες διατάξεις απλά το κρατάμε μακριά από την υγρασία. Η βέλτιστη συνθήκη για ενεργοποίηση του φαινόμενου της σήψης είναι οι 17 Cο σε συνδυασμό με ατμοσφαιρική υγρασία πάνω από 80% για μια βδομάδα. Στον Ελληνικό χώρο όπου η θερμοκρασία ανεβοκατεβαίνει δυό φορές το εικοσιτετράωρο με διακύμανση πάνω από 5 Cο (και συχνά 150 ) είναι πολύ σπάνιο να εμφανισθεί τέτοιος συνδυασμός. Κι όλα αυτά αν θεωρήσουμε το υλικό μας σαν φυσικό και ανεπεξέργαστο. Σήμερα όμως υπάρχουν τουλάχιστον δέκα εντελώς διαφορετικά προϊόντα ξύλου στο εμπόριο. Από επικολλητό ξύλο (δοκάρια που αποτελούνται από συγκολλημένες φέτες ξύλου), plywood (χοντρό κόντρα πλακέ), OSB (σανίδες από προσανατολισμένες σχίζες ξύλου), το MDF, πλάκες από αντικολλητές σανίδες με διαστάσεις που πριν μερικά χρόνια δεν μπορούσαμε να φαντασθούμε και πάει λέγοντας. Ακόμη έχουμε στα χέρια μας μια σειρά χημικών που κάνουν το ξύλο ανθεκτικό στην υγρασία, δύσφλεκτο ή ακόμη και κόλλες που μπορούν με αποτελεσματικότητα να επιτύχουν μονολιθικές συνδέσεις μεταξύ ξύλινων μελών. Τέλος διαθέτουμε και μια ευρεία γκάμα από υλικά συνδέσεως που έχουν αφήσει μακράν πίσω τις ξυλόβιδες και τα καρφιά που γνωρίζουμε. Δηλαδή έχουμε να κάνουμε με υλικά που προέρχονται μεν από το ξύλο αλλά εν τέλει είναι ελεγχόμενα βιομηχανικά προϊόντα με αξιόπιστη προστασία στις προσβολές.
Ενδοιασμός τρίτος. Το ξύλο δεν παρέχει ασφάλεια. Άνετα κάποιοι μπορούν να το διαρρήξουν.
Το 99% των μονώροφων έως και τριώροφων κατοικιών στις ΗΠΑ κατασκευάζεται από ξύλινα φέροντα στοιχεία. Δεν έχουμε εικόνα αυτού του όγκου των κατασκευών γιατί είναι επενδυμένα με διάφορα υλικά. Επιχρίσματα, μεταλλικές επενδύσεις, φυσικούς ή τεχνητούς λίθους. Αυτές οι επενδύσεις καθιστούν ασφαλέστερες τις τοιχοποιίες σε σημείο που να αποθαρρύνουν την παραβίασή τους. Φυσικά τα ξύλινα σπίτια έχουν κουφώματα παραβιάσιμα όσο και όλα τα κουφώματα που χρησιμοποιούνται σε άλλες μεθόδους κατασκευής.
Τα παραπάνω είναι κλασσικές ατάκες. Σήμερα που και που ακούγεται και ένας ακόμη ενδοιασμός: Μα το ξύλο δεν αποτελεί προϊόν λεηλασίας των δασών; Δεν καταστρέφω το περιβάλλον χρησιμοποιώντας το; Η απάντηση είναι όχι. Τουναντίον μάλιστα ξύλο από καλά διαχειριζόμενα δάση αποτελεί μια λύση για τον έλεγχο του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα. Το ξύλο παράγεται κυρίως μέσα από την διαδικασία της φωτοσύνθεσης δηλαδή την μετατροπή του CO2 σε οργανικές ενώσεις. Αν το δάσος δεν ξυλευτεί μοιραία θα καεί και o άνθρακας θα επιστρέψει στην ατμόσφαιρα. Αντίθετα αν ξυλευτεί και γίνει σπίτια ή άλλα δομικά έργα παραμένει δεσμευμένος πράγμα που είναι το ζητούμενο.
Νίκος Βασ. Χατζηευστρατίου
Πολιτικός Μηχανικός
6947182707, Βέροια
