Άς (ξανα)δούμε τα ανοικτά δεδομένα

Τι συμβαίνει με τα ανοικτά δεδομένα στη χώρα μας; Μπορεί μια τοπική κοινωνία να τα μετατρέψει σε πηγή πλούτου; Αποφάσισα να ασχοληθώ. Φυσικά τα πράγματα δεν έγιναν από την μια στιγμή στην άλλη. 

Η προϊστορία

Θεωρούσα ανέκαθεν ότι οι πληροφορίες που κρατά η διοίκηση οφείλουν να είναι διαθέσιμες με άμεσο και διαυγή τρόπο στο κοινό. Τόσο που κάποια στιγμή ζητήσαμε 24 συμπολίτες την ψηφιοποίηση και ανάρτηση στο διαδίκτυο όλων των περιεχομένων του αρχείου των οικοδομικών αδειών της πόλης μου. Λοιδορηθήκαμε, σχεδόν προπηλακιστήκαμε, από δήμαρχο και δημοτικούς συμβούλους. Ήμασταν οι ιδιόρρυθμοι που τολμήσαμε να κάνουμε μια πρόταση προς τους φωστήρες του δήμου. Άσε που οι αριστεροί μας κατήγγειλαν σαν φορείς της ιδιωτικοποίησης και των συμφερόντων των μονοπωλίων. Στο τέλος ο δήμαρχος απ’ ότι θυμάμαι είπε πως αυτά τα κάνει ο δήμος και θα τα τελειώσει προσλαμβάνοντας οκταμηνήτες. Ή έλεγε ψέματα ή δεν είχε πάρει χαμπάρι τι του είπαμε ή και τα δύο. Δύο χρόνια μετά έμαθα ότι αντίστοιχο έργο είχε ανατεθεί από την  περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας σε ιδιωτική εταιρεία για όλα τα πολεοδομικά της. Δε βαριέσαι…

Ψάχνοντας όμως στο δικό μου μπλογκ (για δες φίλε μου) βρήκα πως είχα ασχοληθεί και παλιά με κάτι αντίστοιχο. Ήταν το 2014 όταν  συζητιόταν ο Νόμος για τα μαζικά δεδομένα από την οικεία  προπαρασκευαστική επιτροπή   προκειμένου να ετοιμαστεί το νομοθέτημα πάνω στα ανοιχτά δεδομένα, ο Δημοσιογράφος Θοδωρής Γεωργακόπουλος έκανε μια εκτεταμένη έρευνα και δημοσίευσε άρθρο στην Καθημερινή απ’ όπου το πήρα και το αναδημοσίευσα.  

Τα νέα ερεθίσματα

Και πάλι δεν θα είχα ασχοληθεί με το θέμα αν δεν βρισκόταν ο καλός φίλος ΑΙ να μου πει πως εκείνα που έψαχνα και πρότεινα εγώ και οι φίλοι μου όχι μόνον δεν με καθιστούσαν εχθρό του λαού (ή έστω κάποιον καλοπροαίρετο γραφικό) αλλά και υπήρχε Νόμος που ανάγκαζε τους Δήμους και άλλους φορείς του στενού ή ευρύτερου Δημόσιου Τομέα να ενεργήσουν. Μου είπε ακόμη πως η εκμετάλλευση και επεξεργασία των ανοικτών δεδομένων πέραν του αναπτυξιακού της χαρακτήρα, αποτελεί από μόνη της μια ραγδαία αναπτυσσόμενη βιομηχανία, από την ανάπτυξη της οποίας οφείλαμε ως πόλη ή περιοχή να διεκδικήσουμε ένα μέρος χωρίς να αφήνουμε παιδιά της Βέροιας ή της Ημαθίας να φεύγουν από τον τόπο τους. Το τελευταίο μου φάνηκε σαν τα πονεμένα λόγια που άκουγα από τους πασοκτσίδες της πρώτης τετραετίας (81-85) και δεν το έδωσα σημασία. Ήξερα εξ άλλου την κατάληξη κάθε «αναπτυξιακού θρήνου»: Ρεμούλες με κρατικά λεφτά και διορισμοί ΔΥ. 

Ήταν όμως και ο αναπόφευκτος φυσικός Νόμος που απαιτεί τα συστήματα να επιβιώνουν μόνον όταν επικοινωνούν με το περιβάλλον τους. Κι επειδή παρόλη την ηλικία μου δεν θέλω να κλειστώ σπίτι μου περιμένοντας να τα τινάξω αποφάσισα να μελετήσω τι υπαγορεύει αυτός, ο όχι και τόσο καινούριος Νόμος, περί ανοικτών δεδομένων. Έτσι θα διαβάσω ότι σχετίζεται με τα ανοικτά δεδομένα και τον Νόμο φυσικά. Τώρα τα πράγματα είναι καλύτερα απ’ ότι παλιά. Χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορείς να διαβάζεις και ταυτόχρονα (σε real time μάλιστα) να θέτεις ερωτήσεις, να παίρνεις απαντήσεις και να κάνεις φίλους ή συμμάχους με κοινά ενδιαφέροντα.   Σκέφτηκα λοιπόν να βρω υλικό να αρχίσω την μελέτη του διατυπώνοντας δημοσίως   στο blog αυτό απορίες και ερωτήματα με την ελπίδα να βάλω κι άλλους σε μια χρήσιμη δημόσια συζήτηση. Φιλόδοξο, αλλά γιατί όχι; 

Άλλη μια πικρή ανάμνηση

Πριν απ΄ όλα όμως και κάτι ακόμη σχετικό που θυμήθηκα. Πριν 5 χρόνια περίπου βρήκα πως στα Πιέρια είχε γίνει ένα έργο το οποίο με κάποιον ιδιόρρυθμο τρόπο μεθοδευτεί να πληρωθεί δύο φορές. Τότε παρότι είχα εξαντλήσει την έρευνα δεν έκανα μήνυση. Την άφηνα μετέωρη παίζοντας το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι. Δέχθηκα και μια κλήση από τοπικό παράγοντα. Ζήτησε να με δει και βρεθήκαμε σε ουδέτερο έδαφος. Το παζάρεψα. Εξάλλου στην πόλη υπάρχουν κάμποσοι πρόθυμοι να καταθέσουν ψευδώνυμες καταγγελίες. Γιατί να έμπλεκα σε μια επώνυμη που θα με βασάνιζε. Σκέφτηκα να κάνω μια χρήσιμη ανταλλαγή προς το συμφέρον της πόλης. 

Το GIS του Δήμου Βεροίας

Τότε ήμουν στην Επιτροπή διαβούλευσης του Δήμου Βεροίας. Ζήτησα από τον παράγοντα να δεχθεί μια πρόταση (μπορούσε λόγω της θέσης του να το πράξει) των 2/3 των μελών της επιτροπής για μια συζήτηση που αφορούσε στην συγκρότηση ΒΙΠΑ στα όρια του δήμου. Το δέχθηκε. Και μετά το σαμποτάρισε. Πήρε την πρόταση έθεσε το θέμα σε άβολη ώρα ήρθαν μόνον 9 μέλη και παρόλα αυτά πήραμε μια απόφαση. Να κάνουμε μια επιτροπή να ασχοληθεί με το θέμα. Η επιτροπή συγκροτήθηκε και με τα πολλά αποφασίσαμε με δική μου εισήγηση να μαζέψουμε στοιχεία που θα μας έδειχναν την αναγκαιότητα και την θέση της επιτροπής. Τα στοιχεία αυτά τα αποτελούσαν πολλαπλά Layer  του GIS του Δήμου Βεροίας. Πχ ένα layer για την απασχόληση (κατανομή), ένα για τις δημόσιες επενδύσεις, ένα για τις ιδιωτικές κοκ.  Οι άνθρωποι της επιτροπής δεν ήξεραν τη θα πει GIS και τους είπα πως θα μπορούσαμε να πάμε στο δήμο να δούμε πως δουλεύει. Το GIS δεν ήταν κι απ’ ότι ξέρω δενβ είναι ανηρτημένο. Ανέθεσαν μάλιστα σ’ εμένα να κάνω τις επαφές. Βρήκα τον αρμόδιο αντιδήμαρχο ο οποίος με τη σειρά του κάλεσε την υπάλληλο που το δούλευε και της ζήτησε να με ενημερώσει. Κλείσαμε ένα ραντεβού και την παραμονή η γυναίκα αυτή με είπε σε απ΄ ευθείας συνάντηση πως πρέπει να ζητήσω άδεια από τον προϊστάμενό της. Κατάλαβα ότι κάτι βρωμούσε, πήγα να τον βρω και πήρα την σκαιά απάντηση πως «εκεί είναι υπηρεσία και πως δεν έχω καμιά δουλειά με το GIS» «τους». Μου δώσανε δηλαδή να καταλάβω πως έχω να κάνω με επικίνδυνα ψώνια και δεν ξανασχολήθηκα.

Σήμερα μπορώ να κάνω μια νέα αρχή βασιζόμενος και στη δύναμη και τις γνώσεις των συμπολιτών μου και την συνεργασία. Αν πάλι δεν πετύχει το εγχείρημα δεν χάλασε κι ο κόσμος. Θα έχω πει δημόσια τη γνώμη μου και δεν θα με έχει ακούσει κανένας. Πρώτη φορά θα είναι;