Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΟΥΡΝΟΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Το θέμα του Περιφερειακού Πλαισίου για το Χωροταξικό Σχεδιασμό και την Αειφόρο Ανάπτυξη συζητήθηκε στο περιφερειακό συμβούλιο της 14^ης Μαρτίου. Μια συζήτηση προκειμένου να δοθούν οι κατευθύνσεις για τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας σε διεθνές αλλά και σε εθνικό επίπεδο, για την ανασυγκρότηση του παραγωγικού της ιστού, για τη ρύθμιση προβλημάτων του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, για την ενίσχυση της εσωτερικής συνοχής της περιφέρειας, με την ισόρροπη ανάπτυξη όλων των περιφερειακών της ενοτήτων. 

Ο Δημήτρης Μούρνος εστίασε την τοποθέτησή του στη σημασία του πρωτογενούς τομέα για μια νέα ανάπτυξη. Χωρίς, όπως δήλωσε από την αρχή, να παραγνωρίζει την αξία της συνολικής πρότασης και τη συμβολή άλλων τομέων όπως του τουρισμού, της ναυτιλίας κλπ στην προσπάθεια της ανάπτυξης.

Η συγκυρία

Στην Ελλάδα, είπε, η πρωτοφανής και μακρά ύφεση της οικονομίας κάνει την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα μονόδρομο για την έξοδο από την κρίση για τους εξής λόγους:

1. επειδή σε μια περίοδο μειωμένης ρευστότητας απαιτεί επενδύσεις χαμηλής έντασης κεφαλαίου
2. από την ίδια τη φύση της επένδυσης (έντασης εργασίας) θα απορροφήσει μεγάλο αριθμό ανέργων
3. είναι υψηλότερης απόδοσης επένδυση (συντελεστής 5 όταν για τον τουρισμό είναι 2)

4.      μπορεί να αναπτυχθεί στο σύνολο της επικράτειας και ιδιαίτερα σε περιοχές που δεν παρουσιάζουν άλλες αναπτυξιακές δυνατότητες.

Επιπλέον θα υπάρχει συνεχής αύξηση της ζήτησης τροφίμων. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ το 2050 ο παγκόσμιος πληθυσμός θα ξεπεράσει τα 9 δισεκατομμύρια. Για την κάλυψη των διατροφικών του αναγκών θα χρειαστούν 70% περισσότερα τρόφιμα, κάτι που είναι αμφίβολο ότι μπορεί να επιτευχθεί.

Συγκριτικά πλεονεκτήματα

Είναι βέβαιο λοιπόν ότι η αγροτική οικονομία θα αποκτήσει ξανά κυρίαρχο ρόλο στα επόμενα χρόνια. Αυτήν τη νέα ευκαιρία δεν πρέπει να τη χάσουμε.

Οι ιδεώδεις κλιματικές και εδαφικές συνθήκες ευνοούν την παραγωγή μεγάλης ποικιλίας γεωργικών, κτηνοτροφικών και αλιευτικών προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας, μοναδικών μπορούμε να πούμε. Αυτή η παραγωγή μπορεί να παρουσιάσει έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα. Η πρωτογενής παραγωγή και η βιομηχανία τροφίμων και ποτών είναι προνομιακός τομέας για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Το ανθρώπινο δυναμικό, η παράδοση και ο πολιτισμός, αποτελούν πολύτιμα αλλά αναξιοποίητα μέχρι σήμερα κεφάλαια, που μπορούν να προσθέσουν ξεχωριστή ποιότητα και εγγύηση στα νωπά προϊόντα και τα παράγωγά τους.

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι η δυναμικότερη αγροτική περιοχή της Ελλάδας. Αρδεύεται το 50% της γεωργικής της γης. Δέχεται το μεγαλύτερο ύψος των ευρωπαϊκών οικονομικών ενισχύσεων. Έχει κατά 50% μεγαλύτερο του εθνικού μέσου όρου ποσοστό συμμετοχής του αγροτικού τομέα στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία.

Είναι ουτοπικό και στείρα τελειοθηρικό να σχεδιάζουμε τα πάντα σε όλες τις λεπτομέρειες, να κατανείμουμε ισότιμα και χωρίς προτεραιότητες χρηματοδοτήσεις και δράσεις και να μη γίνει τίποτα ολοκληρωμένο. Ζούμε, σαν χώρα, κρίσιμες καταστάσεις και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή αφού δεν υπάρχει πια η πολυτέλεια για λανθασμένους χειρισμούς.

Μειονεκτήματα - προβλήματα

Ιστορικά ο αγροτικός τομέας ήταν πάντα σημαντικός για την Ελλάδα. Σήμερα χαρακτηρίζεται από χαμηλή παραγωγικότητα. Την περίοδο 2000-2008 το κόστος εργασίας διπλασιάστηκε. Η διείσδυση της Ελλάδας στις κεντρικές ευρωπαϊκές αγορές είναι χαμηλή (μερίδιο <2%). Η χώρα δεν έχει μια ολοκληρωμένη εξαγωγική στρατηγική είτε συνολικά είτε για κάθε προϊόν ξεχωριστά. Υπολείπεται και σε διεθνή ανταγωνιστικότητα.

Παρά τα μειονεκτήματα αυτά η Ελλάδα κατέχει πλεονεκτήματα ποιότητας και κόστους που δείχνουν ότι υπάρχει δυνατότητα για υψηλότερη ανταγωνιστικότητα, εξωστρέφεια και μείωση των εισαγωγών.

Μέτρα και δράσεις

Σε μια τέτοια προοπτική ο χωροταξικός σχεδιασμός θα πρέπει μεταξύ των άλλων, και κατά προτεραιότητα, αφού καταγράψει την υπάρχουσα κατάσταση, να σχεδιάσει και να προτείνει, προς την Περιφέρεια και την Πολιτεία, μέτρα και δράσεις, παρεμβάσεις και επενδύσεις για την ουσιαστική και πολύπλευρη στήριξη του αγροτικού τομέα, όπως:

1. διαφοροποίηση και επικέντρωση της στρατηγικής προϊόντων και μάρκετινγκ. Εξειδικευμένη στρατηγική για προϊόντα προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης.
2. βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Μεγαλύτερες μονάδες παραγωγής, νέες μέθοδοι και κίνητρα για την αύξηση της παραγωγικότητας, οργανισμός τυποποίησης και πιστοποίησης (και για βιολογικές καλλιέργειες).
3. αύξηση της διείσδυσης και της παρουσίας στις ξένες αγορές. Με την ίδρυση μιας «Εταιρίας Ελληνικών Τροφίμων», συγκέντρωση παραγωγής – συντονισμός – δίκτυα διανομής.

4.      πανεπιστημιακά τμήματα Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, Ινστιτούτο ανάπτυξης της Γεωργίας για πληροφόρηση και τεχνογνωσία.

Η αναδιάρθρωση των καλλιεργειών πρέπει να καθοδηγείται, να ελέγχεται και να χρηματοδοτείται από το κράτος. Είναι μια επένδυση που δεν μπορεί να αναλάβει εξολοκλήρου ο αγρότης και απαιτείται τεχνογνωσία.

Η μείωση του κόστους παραγωγής με τον έλεγχο και την παρέμβαση στις τιμές των εφοδίων (φάρμακα, λιπάσματα, καύσιμα), τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη των υποδομών (δρόμοι, αρδευτικά δίκτυα, στάγδην άρδευση κλπ.), την αναζήτηση οικονομικών πηγών ενέργειας (γεωθερμία) είναι ευθύνη της πολιτείας.

Η γεωργική γη, γη υψηλής παραγωγικότητας, συγκαταλέγεται στους μη ανανεώσιμους φυσικούς πόρους και είναι σε ανεπάρκεια. Είναι εθνικός πλούτος που δεν τον δημιουργήσαμε εμείς αλλά τον δανειστήκαμε από τις επόμενες γενιές. Προστατεύεται από το Σύνταγμα, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από τον ΟΗΕ. Παρά ταύτα παρατηρείται το φαινόμενο της διαρκούς απώλειας από δράσεις αστικές, βιομηχανικές, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών κ.ά. Είναι ανάγκη στον χωροταξικό σχεδιασμό η απόλυτη προστασία της γόνιμης γεωργικής γης.

Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να υπάρξει για την κτηνοτροφία που έχει αποκλεισθεί χωροταξικά από το ΓΠΣ,  ακόμα και σε περιοχές κατεξοχήν ορεινές και κτηνοτροφικές.

Συμπερασματικά

Στην Ελλάδα της ύφεσης και της ανεργίας είναι εθνική ανάγκη και προτεραιότητα να διαθέσουμε όλες τις δυνάμεις μας και όλους τους πόρους στην αειφόρο παραγωγή αγροτικών προϊόντων, αγαθών και υπηρεσιών (εξαγόμενων) και να δημιουργήσουμε πολλές νέες θέσεις εργασίας.