ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΎ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΣ ΒΕΡΟΙΑΣ

Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Βέροια πριν αρκετό καιρό. Δεν θυμάμαι πόσο. Μιάς και άνοιξε η συζήτηση ξανά το δημοσιεύω και στο blog. Ακόμη δεν θυμάμαι γιατί δεν το είχα δημοσεύσει εδώ.

Συχνά οι ιδέες βρίσκονται εκεί που δεν το περιμένεις. Δίπλα σου. Σου φωνάζουν, σου μιλάνε. Αν είσαι τυχερός τις ακούς. Αυτό συνέβη και με την παρακάτω πρόταση. Η τύχη μου βρισκόταν στο ότι ο παλιός συνάδελφος Αδάμος Καπρίνης μου την έδειξε με τον πιο παραστατικό τρόπο.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή

Η σχέση της πόλης με το νερό στην ιστορία

Πριν τρεις αιώνες και μερικά χρόνια (γύρω στο 1700) οι προύχοντες της πόλης σκέφτηκαν να κάνουν ένα μικρό φράγμα κοντά στο σημερινό εργοστάσιο Πασχαλίδη και από εκείνην την μικρή λιμνούλα να ανοίξουν ένα τούνελ το οποίο θα έφερνε νερό στην πόλη. Το έκαναν, απ’ ότι λένε τα γραπτά, χρησιμοποιώντας κάποιον που ήξερε καλά και αποδεδειγμένα την δουλειά: Έναν κατάδικο από το Επταπύργιο.

Οι υπόγειες και επίγειες διαδρομές

Το νερό πέρασε κάτω από την θέση  «κέντρο φλαμουριές», μετά κάτω από  το σημερινό στρατόπεδο βγήκε λίγο πιο πάνω από τα «παπάκια» από εκεί διακλαδώθηκε. Ο πρώτος κλάδος ήταν  προς τον Μύλο του Ντάλη μετά δίπλα από την σημερινή 16^ης Οκτωβρίου έφθανε στο ‘Ρολόι. Εκεί είχε υδροφράκτες που ή το έστελναν τον Τριπόταμο δίνοντας πιο μπροστά κίνηση στην κορδέλα του Αγνιάδη ή έφευγε προς την Μαρκου Μπότσαρη. Με βάση άλλες μαρτυρίες ένα μέρος αυτής της παροχής περνούσε κάτω από την Μητροπόλεως.  Ο δεύτερος κλαδος περνούσε μπροστά από το σημερινό βήμα του Αποστόλου Παύλου στην συμβολή με την μάρκου Μπότσαρη κινούσε έναν μύλο και συνέχιζε στην αρχή της Κολοκοτρώνη όπου είχε έναν ακόμη μύλο. Εκεί ενωνόταν με τα υπόλοιπα ρέματα και κινούσε το μύλο του Μάρκου το εργοστάσιο κλωστουφαντουργίας στη Θωμαίδου για να καταλήξει στα σουσαμάδικα, τον παλιό μύλο του Ελισαίου και μετά να πάει να ποτίσει τους μπαχζτσέδες. Υπήρχε και ένας τρίτος κλάδος που ήταν στην θέση παπάκια αυτό περνούσε κάθετα την Μάρκου Μπότσαρη και ήταν το ρέμα που για κάποιες δεκαετίες αποτελούσε το καταρράκτη κατάντη της Μπότσαρη.

Αυτή η ροή που έδινε την απαραίτητη ενέργεια για την κίνηση 17 μονάδων μεταποίησης  άλλαζε και το κλίμα της πόλης κάνοντάς την δροσερή το καλοκαίρι (χωρίς κλιματιστικά). Οι νεώτεροι με τις συμβουλές των παλαιοτέρων (συνάδελφος Αδάμος Καπρίνης ) συνειδητοποιούμε ότι η πόλη πρέπει να αποκαταστήσει την επαφή της με το νερό για να βελτιώσει το μικροκλίμα της.

Η πρόταση

Η πρόταση που αφορά μόνον στον κλάδο που θα διοχετευθεί μέσα από την διαδρομή παλιός μύλος Ντάλη 16 Οκτωβρίου- Πλατεία Ωρολογίου και θα είναι ουσιαστικά ανακατασκευή της παλιάς διαδρομής πού όμως δεν θα φεύγει κατ ευθείαν στο αποχετευτικό σύστημα της Μητροπόεως ή των άλλων δύο διεξόδων (Μάρκου Μπότσαρη ή Εβραίων Μερτύρων). Θα διοχετεύεται μέσω συστήματος ανοικτών και κλειστών αγωγών στην αγορά. Οι αγωγοί οι οποίοι μετά την αναστηλωνόμενη την παλιά Μητρόπολης θα είναι ανοικτοί, θα σκεπάζονται είτε  με σχάρες, όπου θέλουμε το ήχο του τρεχούμενου νερού, είτε με γυαλί όπου θέλουμε την θέα του. Επειδή το νερό θα είναι αρκετό και η υψομετρική διαφορά είναι αρκετά μεγάλη αντί να κατασκευαστούν κατά τόπους καταστροφείς ενέργειας (έτσι ονομάζονται οι κόφτες της ορμής της ροής) θα κινούν φτερωτές οι οποίες με τη σειρά τους θα κινούν ανεμιστήρες που θα έχουν σαν αποστολή την πρόκληση ελαφρών ρευμάτων αέρα. Φυσικά μπορεί να ενθαρρυνθεί η ευρηματικότητα σχεδιαστών οι οποίοι θα δημιουργήσουν τρισδιάστατες μεταβλητές οντότητες που θα μεταβάλλονται με την ενέργεια της ροής.

  Η λογική της διοχέτευσης νερού μέσα στην αγορά (το σημερινό παραδοσιακό εμπορικό κέντρο) έχει ηλικία τουλάχιστον 2500 χρόνων. Από τους Ελληνιστικούς χρόνους (και αυτό είναι γνωστό από εκσκαφές σε οικοδομή που οδήγησαν σε ανασκαφές  στην οδό Καλλιόπης στο Κεμάλμπεη όπου βρέθηκε τούνελ  που μετέφερε νερό στην περιοχή της Μπαρμπούτας και απ’ εκεί, μάλλον με γέφυρα, (εναέριο αγωγό)  παροχέτευε την αγορά, πράγμα που συμπεραίνεται από την πληροφορία ότι εκεί λειτουργούσε Ασκληπιείο.

Η επόμενη χρήση του νερού, εκτός δηλαδή από την αλλαγή του μικροκλίματος  και την κίνηση ανεμιστήρων θα είναι να αρδεύσει τα φυτικά στέγαστρα τα οποία θα είναι κληματαριές και θα καταλαμβάνουν όλη την έκταση του παραδοσιακού εμπορικού κέντρου. Προφανέστατα θα αργήσουν μερικά χρόνια να αναπτυχθούν για να μετατραπούν σε αξιόπιστα σκίαστρα αλλά οι κοινωνικές προσπάθειες οφείλουν να είναι μεσοπρόθεσμες για να συσπειρώνουν πολίτες σε κοινούς σκοπούς και δράσεις. Μια εικόνα φυτών στο επίπεδο του πρώτου ορόφου από ψηλά θα είναι ότι καλύτερο για τους κατοίκους του κέντρου το οποίο θα γίνει εκτός των άλλων και ελκυστικό για κατοικία. Ελκυστικό, γιατί εκτός της θέας του πρασίνου θα κατεβάζει την θερμοκρασία τις ημέρες του καλοκαιριού κατά 3 έως 5 βαθμούς.

Τα στοιχεία.

Η πρόταση έχει ήδη εμπλέξει και τα τέσσερα στοιχεία. Ήλιος (φωτιά), Γή Αέρας και Νερό. Σημειώνεται  την περίοδο που πρωτοδιατυπώθηκε η ιδέα έτρεχε  Ευρωπαϊκό πρόγραμμα που απαιτούσε Βιοκλιματικές παρεμβάσεις πάνω σ’ αυτήν την σύλληψη.  Αν το καλοσκεφτείς τα φυτά περιέχουν και τα τέσσερα.

Η προϋπόθεση

Τα παραπάνω για να υλοποιηθούν με έναν τρόπο αποδοτικό και βιώσιμο οφείλουν να σχεδιασθούν από ομάδα επαγγελματιών μελετητών. Επαγγελματιών που θα επιλεγούν μέσω ενός διαγωνισμού. Ο διαγωνισμός με τη σειρά του θα έχει σαν περιορισμούς το κόστος και την τήρηση των δεσμεύσεων του Ευρωπαϊκού προγράμματος από τη μία και τα δεδομένα μιας ευρείας καταγεγραμμένης δημόσιας συζήτησης.

Η υλοποίηση του διαγωνισμού.

Α. Crowdsourcing: Με αυτό τον Αγγλοσαξωνικό όρο αποδίδεται μια ευρεία καταγεγραμμένη συζήτηση στην οποία συμμετέχουν οι χρήστες της περιοχής στην οποία γίνεται επέμβαση οι οποίοι εν προκειμένω είναι οι μαγαζάτορες οι κάτοικοι και οι καταναλωτές των υπηρεσιών. Ακόμη επειδή η περιοχή περιλαμβάνει και ένα σχολείο, οι καθηγητές και οι γονείς των μαθητών του σχολείου. Φυσικά κανείς δεν έχει το δικαίωμα να αποκλείσει την γνώμη κανενός άλλου συμπολίτη. Τα δεδομένα αυτής της συζήτησης τα οποία είναι μικρά (ή μεγάλα) ψηφιοποιημένα γραπτά κείμενα μεταφέρονται σε τράπεζα δεδομένων.

Β. Η αποτύπωση των επιχειρήσεων. Αυτή είναι μια ακόμη  προσπάθεια η οποία θα έδινα σε μια ακμάζουσα αγορά στοιχεία κύκλου εργασιών προοπτικές κλπ. Ακόμη και με την σημερινή κατάσταση αυτό είναι απαραίτητο.

Γ. Διαγωνισμός ιδεών. Εδώ θα συμμετέχουν μελετητικές ομάδες οι οποίες θα καταθέσουν τις προτάσεις τους. Ο διαγωνισμός θα έχει πρώτο δεύτερο και τρίτο βραβείο. Ο νικητής θα εκτελέσει και την οριστική μελέτη. Σημειώνεται πάντως πως χωρίς οριστική μελέτη δεν μπορεί να υλοποιηθεί ένα τέτοιο σχέδιο. Στη φάση αυτή θα κατατεθούν από τους διαγωνιζόμενους και αδρομερής προϋπολογισμός ο οποίος θα αποτελούσε πιθανώς  και τμήμα της πρότασης προς τα όργανα της ΕΕ.

Οι φορείς

Το έργο θα έχει τουλάχιστον τρεις εταίρους. Τους επιχειρηματίες τον Δήμο και την ΔΕΥΑΒ. Εκτιμάται πως αν ένας από τους τρεις λείψει η όλη προσπάθεια δεν θα είναι βιώσιμη.

Η παρουσίαση και η κατάληξη.

Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα που είχε αποτελέσει την αφορμή να διατυπωθεί η πρόταση αυτή έχει ήδη κλείσει. Έγινε μια παρουσίαση στον Εμπορικό Σύλλογο της πόλης μας αλλά οι προθεσμίες χάθηκαν μέσα σε απέραντες συζητήσεις που τελικά δεν κατέληξαν πουθενά. Αναμφίβολα ο διαθέσιμος χρόνος  ήταν εξαιρετικά περιορισμένος  αν σκεφτεί κανείς πως μάθαμε γι αυτό κατά την φετινή προεκλογική περίοδο και μεσολάβησε ένα καλοκαίρι. Όταν με ρωτούν αν μπορεί να υλοποιηθεί δεν απαντώ. Σηκώνω απλά τους ώμους. Μερικές φορές το σώμα είναι πολύ πιο φλύαρο απ’ όσο νομίζουμε.