Σκέψεις από ένα τυχαίο κείμενο

Βρήκα στο διαδίκτυο ένα κείμενο με τίτλο  «Η ιδιωτικοποίηση της πολιτικής». Για την ακρίβεια ήταν στο Πρώτο Θέμα εδώ. Συντάκτης του ήταν ο Μιλτιάδης Νεκτάριος 

Κατ΄αρχήν ο τίτλος είναι εκνευριστικός. Η έννοια της «ιδιωτικοποίησης» χρησιμοποιείται με τον πιο απαξιωτικό τρόπο. Το δεύτερο ήταν πως ο άνθρωπος που έγραψε το άρθρο ήταν ο διευθυντής του ΙΚΑ την περίοδο 1999-2004. Αυτό δεν τα λέει φυσικά όλα, είναι όμως μια αρχή. 

Ο αρθρογράφος μας λέει ότι κατά την διάρκεια της κρίσης έγιναν τα εξής:  «…Η λειτουργία όλων των πολιτικών κομμάτων κατά τη διάρκεια της κρίσης επιβεβαίωσε τη διαπίστωση του συνταγματολόγου» (αναφέρεται σε άρθρο του Δημήτρη Τσάτσου) για την ιδιωτικοποίηση της πολιτικής και «την κατάργηση του δημόσιου χώρου όχι μόνο σε οικονομικό επίπεδο, αλλά και σε θεσμικό»… Δημόσιος χώρος σε οικονομικό επίπεδο; Μα αυτός ο χώρος της οικονομικής ζωής είναι δημόσιος εκ των πραγμάτων. Τα παραγόμενα αγαθά δεν προσφέρονται στους λίγους αλλά στον μεγάλο όγκο των καταναλωτών. Κι όσο η αγορά λειτουργεί καλά τότε ο δημόσιος λόγος σε οικονομικό επίπεδο εκφέρεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μέσα από την προτίμηση των αγαθών από τον πολίτη /καταναλωτή. Βέβαια τα πράγματα στραβώνουν όταν οι διοικητικές αγκυλώσεις και η οικονομική ανελευθερία εμποδίζουν παντιότροπα την παραγωγή και εμπορία των αγαθών. Τότε έχουμε μια κατάργηση του δημόσιου χώρου σε επίπεδο οικονομικής ζωής. Αυτό όμως εννοεί ο αρθρογράφος; Όχι, γιατί μίλησε και για «θεσμικό χώρο» και κυρίως γι αυτόν.

Ο "Θεσμικός χώρος"

 Ο πυρήνας της κριτικής του άρθρου φαίνεται σε μερικές λέξεις. «Η λαϊκή κυριαρχία έχει στη χώρα μας συνθηκολογήσει μπροστά στον «διακόπτη της ΔΕΗ», στο κλείσιμο των τραπεζών, στο κλείσιμο των σχολείων, στο κάψιμο του Πολυτεχνείου, στο κάψιμο των λεωφορείων, στη διακοπή λειτουργίας του μετρό». Ξεκινώντας από εδώ την ανασκευή των επιχειρημάτων του δεν μπορώ παρά να κάνω μια ρητορική ερώτηση. Αν τον διακόπτη της ΔΕΗ (την οποία ονομάζουμε πλέον ΔΕΔΗΕ), την λειτουργία των ούτως ή άλλως τώρα πια ιδιωτικών και χρεοκοπημένων τραπεζών, την φύλαξη του Πολυτεχνείου και τις αστικές συγκοινωνίες (λεωφορεία και μετρό) τα αναθέταμε στην ιδιωτική πρωτοβουλία και αν την λειτουργία της εκπαίδευσης την θέταμε κάτω από τον έλεγχο του πολίτη/καταναλωτή υπηρεσιών με κάποιο σύστημα δημόσιας αξιολόγησης (πχ την επιταγή για την παιδεία) τότε η λαϊκή κυριαρχία δεν θα χρειαζόταν να συνθηκολογήσει με κανέναν «βολεμένο» κατά την δική του περιγραφή. Όλοι αυτοί θα ήσαν σαν τους εργαζόμενους της πρώην Ολυμπιακής, του ιδιωτικοποιημένου ΟΤΕ και των ιδιωτικών καναλιών τηλεόρασης. Ας μην πάμε όμως μακριά ο ίδιος ο αρθρογράφος συνεχίζει αμέσως μετά. «΄Ετσι δημιουργείται η πεποίθηση ότι η ελληνική κοινωνία δεν είναι κυβερνήσιμη». Προφανώς και δεν είναι κυβερνήσιμη μια κοινωνία όπου όλα εκπορεύονται από το κράτος. Τώρα βέβαια δεν εκπορεύονται όλα απ΄αυτό. Εξακολουθούν να είναι όμως πολλά. Και η κοινωνία μας είναι απλώς μερικώς μη κυβερνήσιμη. Υπό την έννοιαν αυτήν μάλλον αυτό εννοούσε ο αρθρογράφος.

Δυστυχώς δεν ήταν αυτή η έννοια, οπότε συνέχισε:

Τις πταίει; 

Πρώτον, ο κομματικός γιγαντισμός: το κόμμα από θεσμικό πλαίσιο οργάνωσης της κοινωνικής δυναμικής γίνεται το ίδιο εξουσία. Η αξιοκρατική στελέχωση της δημόσιας διοίκησης αποτελεί ανάθεμα για την κομματική νομενκλατούρα.

Δεύτερον, η κυριαρχία των πληροφοριακών μηχανισμών: ο τρόπος της πληροφόρησης εμπεριέχει κι αυτός ανατροπή ρόλων. Η πληροφόρηση, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν παρέχει κριτήρια για να διαμορφώσει ο δέκτης (αναγνώστης, τηλεθεατής) την κρίση του, αλλά περιέχει την κρίση πριν αυτή διαμορφωθεί.

Τρίτον, ο πολιτικός λόγος γίνεται, όσο πάει και περισσότερο, σκόπιμη, μεθοδευμένη λεκτική οργάνωση της ανακρίβειας. Έτσι, η ανακρίβεια από αδυναμία έγινε δύναμη και η κοινή γνώμη από δικαιούχος έγινε αντικείμενο χειρισμών

Ας τα πάρουμε ένα ένα.

Ο κομματικός γιγαντισμός είναι το πρώτο πρόβλημα κατά τον συντάκτη και κανείς δεν έχει λόγο να διαφωνήσει καταρχήν. Η κομματική νομενκλατούρα εμποδίζει την αξιοκρατική στελέχωση της δημόσιας διοίκησης, λέει. Είναι ακριβώς έτσι; Ναι είναι η απάντηση, αλλά ανάποδα. Η ύπαρξη ενός τεράστιου κρατικού μηχανισμού που υπηρετεί κυρίως τους υπαλλήλους του είναι ένα πανίσχυρο κίνητρο να πλησιάσουν οι πολίτες, ικανοί ή ανίκανοι δεν έχει σημασία, τον ιδιοκτήτη του. Εδώ ο ιδιοκτήτης του κρατικού μηχανισμού είναι το κυβερνόν κόμμα. Όσο ο κρατικός μηχανισμός συρρικνώνεται τόσο το κίνητρο να προσεταιριστεί κάποιος το κυβερνόν κόμμα γίνεται μικρότερος και άλλο τόσο οι πιέσεις για νεποτιστική συμπεριφορά αδυνατίζουν. Εν αρχή λοιπόν είναι το τεράστιο κράτος που εκθρέφει την κομματική γιγάντωση. Ο μόνος τρόπος να μικραίνεις το τεράστιο κράτος ονομάζεται ιδιωτικοποίηση. 

Η κυριαρχία των πληροφοριακών μηχανισμών. Ας μη γελιόμαστε. Όσο τα μέσα είναι ακριβά τόσο η πληροφορία γίνεται είδος εν ανεπαρκεία και άρα τα μέσα που την παρέχουν ισχυρά. Η ενθάρρυνση της ίδρυσης μέσων είναι ο τρόπος που η πληροφορία θα γίνει προσιτή. Κι αυτό γίνεται με μικρότερη κρατική παρέμβαση. Θα θυμούνται όλοι εκείνη την ντροπιαστική γελοιότητα όπου εκδότες κλείστηκαν σε ένα σπίτι για να συμμετάσχουν σε έναν διαγωνισμό απόκτησης τηλεοπτικών συχνοτήτων. Τα εκατομμύρια πηγαινόρχονταν και προκαλούσαν ρίγος…

Η ανακρίβεια στον πολιτικό λόγο. Εδώ δεν μπορώ παρά να διαφωνήσω. Τα πράγματα ήταν πάντα έτσι. Ανακριβή.Από την περίοδο των σοφιστών μέχρι σήμερα. 

Μετά έρχεται πλέον η σύνθεση. Θα περίμενε κανείς προτάσεις. Κάποιες τέλος πάντων προτάσεις που δεν θα περιείχαν ιδιωτικοποίηση. Απογοήτευση κι εδώ. Όλες ήσαν η εξής μία: «Η πολιτική συγκυρία απαιτεί τη δημιουργία του Φιλελεύθερου Κέντρου που θα αναλάβει την ανασυγκρότηση της χώρας». Να κάνουμε ένα κόμμα δηλαδή. Αλλά ποιο είναι αυτό το Φιλελεύθερο κέντρο; Ο Φιλελευθερισμός είναι η κατ΄ εξοχήν κεντρώα ιδεολογία. Και ναι, δεν υπάρχει ακραίος φιλελευθερισμός. Σ΄ ένα ακραίο καθεστώς, στρατιωτική δικτατορία ναζιστική δικτατορία ή κομμουνιστική δικτατορία (ΑΚΑ: του προλεταριάτου) ο φιλελευθερισμός μπορεί να υπάρχει μόνον ως πρόφαση. Άρα ποιο είναι το κόμμα που ήθελε να «κατασκευάσει» ο πρώην διευθυντής του ΙΚΑ; 

Θα μπορούσα να δώσω μια κυνική απάντηση και να τελειώνω. Ο κυνισμός όμως είναι πανεύκολο πράγμα. Τις περισσότερες φορές ξεπηδά αυτόματα…