H Παιδεία. Θερινές Σκέψεις.

Ζω μια περίοδο γαμημένης απογοήτευσης. Είναι προεκλογική περίοδος και απ΄ ότι φαίνεται οι ψηφοφόροι ετοιμάζονται να σουτάρουν την παλαβή αριστερά που μας κάθισε στο σβέρκο τα τελευταία 4 και κάτι χρόνια. Καλό αυτό. Το θέμα είναι αν η Δεξιά που πρόκειται να την διαδεχθεί είναι τόσο συνεσταλμένη όσο και τα προηγούμενα 45 χρόνια. Μερικά παραδείγματα και μπαίνω στο θέμα. 

-        Ρωτάς πχ. Μια καλύτερη εφαρμογή της υπάρχουσας τεχνολογίας και ένας περιορισμός της κρατικής παρεμβατικότητας και κρατικών «πρωτοβουλιών» σημαίνει 300 χιλ υπαλλήλους υπεράριθμους. Θα τους απολύσετε για να εξοικονομηθούν κοντά 3 δις € ετήσια;

-        Σε απαντάνε :Αυτό δεν γίνεται. Θα φεύγουν 5 και θα προσλαμβάνεται 1.

-        Μα έτσι η μεταρρύθμιση θα τελειώσει σε 15 χρόνια και μέχρι τότε δεν ξέρουμε αν υπάρχει καν Ελλάδα. 

-       ……….

-        Ρωτάς: Θα εφαρμόσετε αξιολόγηση σ΄ όλες τις βαθμίδες του Δημόσιου Τομέα; Θα συναρτήσετε τις αμοιβές με την απόδοση;

-        Σε απαντάνε: Θα κάνουμε αξιολόγηση μόνον των δομών. Αμέσως ύστερα αλλάζουν θέμα. Αν τους ζορίσεις αλλάζουν συνομιλητή.

-        Ρωτάς: Θα μάθουμε τελικά την σχέση συνολικών εισφορών με την σύνταξη που παίρνει ο κάθε συνταξιούχος ξεχωριστά; Αν φανεί ότι κάποιοι έφαγαν όλες τις εισφορές (και τους τόκους τους φυσικά) θα αλλάξετε την σύνταξη με κάποιο στοιχειώδες επίδομα;

-       ……………

Μέσα σ΄αυτόν τον χαμό των αναπάντητων ερωτήσεων το χειρότερο που έχεις να κάνεις, είναι να πιστέψεις ότι δεν θα κάνουν αυτά για τα οποία δεσμεύονται αλλά άλλα. Τα σωστά. Αν κάνουν αυτό και τους ψηφίσεις, ψηφίζεις ανθρώπους που είναι ψεύτες λόγω της δειλίας τους. Αν πάλι τους ψηφίσεις επειδή λένε την αλήθεια τότε ψηφίζεις μια αριστερά με καλές στιλιστικές επιλογές και ζηλευτούς τίτλους σπουδών: Την μεταπολιτευτική Ελληνική Δεξιά.  

Αυτό που έφτανε πριν την κρίση αλλά τώρα είναι πολύ λίγο.

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα είναι πολύ δύσκολο να νικήσεις την θερινή ραστώνη και να πάρεις το πληκτρολόγιο και να γράψεις τη γνώμη σου. Έτσι οι αναγνώστες του blog μου στερήθηκαν των υπηρεσιών μου. (Εντάξει αστειεύομαι). Εδώ και μέρες έκανα κάποιους συνδυασμούς και το κεφάλι μου γέννησε μια ιδέα την οποία αν δεν γράψω θα κλατάρω.

Η ιδέα σχετίζεται με την παιδεία. Κυρίως την στοιχειώδη και μέση.

Οποιαδήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα μεταμορφώνεται όταν είναι υπό παρατήρηση. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι αυτό επεκτείνεται στις ζωικές φυτικές αλλά άβιες δραστηριότητες. Πιο απλά οι διαδικασίες υπό έλεγχο (επιθεώρηση) μπορούν να βελτιωθούν από την εποπτεύουσά τους αρχή. Ο έλεγχος όμως κοστίζει. Για να ασκηθεί χρειάζεται σαφή σκοποθεσία της δραστηριότητας και θεσμοθέτηση κριτηρίων ώστε να έχει συνολική εφαρμογή. Ακόμη χρειάζεται και εκπαιδευμένους ελεγκτές οι οποίοι εκτός από επαγγελματική κατάρτιση πάνω στο αντικείμενό τους θα έχουν και ηθικές αρετές. Ακεραιότητα, ευθυκρισία κλπ.

Η Σχολική επιθεώρηση

Αν λοιπόν κάποια στιγμή αποφασίζαμε να βάλουμε τον θεσμό της επιθεώρησης στα σχολειά, κάτι που η δική μου γενιά είχε και λειτουργούσε σχετικά καλά πρέπει να ακολουθήσουμε σε γενικές γραμμές τον παραπάνω οδικό χάρτη. Βέβαια το Ελληνικό δημόσιο πειραματίστηκε σε μαζικούς ελέγχους δραστηριοτήτων. Ένας απ΄ αυτούς ήταν και ο Έλεγχος Οχημάτων τα ΚΤΕΟ. Κατασκευάστηκαν κτηριακά, αγοράστηκαν όργανα τοποθετήθηκε προσωπικό. Κάποια στιγμή Νομοθετήθηκε και η ίδρυση Ιδιωτικών ΚΤΕΟ. Δεν έγινε από πρωτοβουλία της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Κάτι τέτοιο θα ήταν απίθανο. Έγινε μετά από Ευρωπαϊκή Οδηγία. Η Οδηγία ενσωμάτωνε και προϋποθέσεις που θα ενσωματώνονταν στο Νομοθέτημα. Το Ελληνικό Δημόσιο βόγκηξε αρκετά αλλά στο τέλος εφάρμοσε την Οδηγία. Τότε έγινε το αναμενόμενο. Τα Κρατικά ΚΤΕΟ ερήμωσαν. Σήμερα λειτουργούν τα Ι.ΚΤΕΟ και γίνεται έτσι έλεγχος οχημάτων. Θα μπορούσα να μιλήσω και για τον έλεγχο των υλικών, τα εργαστήρια εδαφοτεχνικών μελετών κλπ που είχαν την ίδια πορεία.

Αν είναι λοιπόν να δημιουργήσουμε δομές ελέγχου του συστήματος της παιδείας το τέλειο θα ήταν να ξεκινήσουμε από την παραδοχή ότι οφείλουν να είναι ιδιωτικές. Οι δομές αυτές θα είναι επιχειρήσεις όπως τα ΚΤΕΟ και τα εργαστήρια ελέγχου Υλικών. Η σκοποθεσία τους θα είναι συμβατή με την σκοποθεσία των εκπαιδευτικών και της εκπαίδευσης στη χώρα. Αν δεν υπάρχει τέτοια περιγραφή στόχων στους δασκάλους οφείλει να συνταχθεί και να γίνει με τρόπο διαυγή και δημόσιο. Ακόμη οφείλουν να τεθούν και κριτήρια συμμόρφωσης που πρέπει να πληροί το προσωπικό των επιχειρήσεων ως προς τις ικανότητες του και τέλος ποινολόγιο για τις περιπτώσεις που οι επιχειρήσεις αυτές δεν ανταποκριθούν στην αποστολή τους. Το πράγμα θα δουλέψει. Το θέμα είναι αν δουλέψει τι πρακτική αξία θα έχει για τον πολίτη. Εδώ έρχεται ακόμη μια απλή καινοτομία που θα μπορούσε να υιοθετηθεί.

Η επιταγή για την παιδεία.

Πρωτάκουσα γι΄αυτό την δεκαετία του ’80. Από τότε μέχρι σήμερα έχει εφαρμοσθεί σε πολλές χώρες. Μια απ΄ αυτές είναι και η γειτονική μας Βουλγαρία. Το μέτρο ονομάζεται επιταγή γα την παιδεία και έγκειται στην παράδοση σε κάθε κηδεμόνα μιας επιταγής την οποία μπορεί αυτός να την δώσει σε όποιο σχολείο θέλει προκειμένου να μάθει γράμματα ή να αναπτύξει κάποιες χρήσιμες δεξιότητες το προστατευόμενό του μέλος. Τα σχολεία που δέχθηκαν την αξιολόγησή τους από κάποια εταιρεία αξιολογήσεων και πήραν υψηλή βαθμολογία (η οποία θα είναι δημοσιευμένη και προσβάσιμη στους ενδιαφερόμενους) θα δέχονται περισσότερους μαθητές άρα περισσότερες επιταγές άρα θα έχουν πιο καλά αμειβόμενους καθηγητές αλλά και βελτιούμενο εξοπλισμό. Τα άλλα, τα κακά, θα παρακμάζουν. Την τύχη τους θα την κρίνει από εκεί και πέρα η τοπική κοινωνία ή το κράτος.

Με μια κίνηση λοιπόν που δεν θα σημάνει προσλήψεις, νομοθετική βαβούρα, συνδικαλισμούς κλπ κάθε σχολείο γίνεται ελεγχόμενο και επιβραβευόμενο ή επιπληττόμενο. Το ίδιο και κάθε καθηγητής ξεχωριστά. Από εκεί και πέρα οι μεταθέσεις θα γίνονται με μια χαλαρή εποπτεία του κράτους αλλά κυρίως μέσω του κανόνα απόδοσης και αμοιβής. Σε κάποια πολύ καλά σχολεία (ένα 3-5% ίσως) πιθανόν να επιτρέπεται και η είσπραξη πρόσθετων διδάκτρων. 

Θα υπάρξουν προβλήματα στην εφαρμογή; Ναι, οπωσδήποτε. Επιλύσιμα όμως. Όταν υπάρχει το κίνητρο (και εδώ υπάρχει από όλες της πλευρές) τότε όλα λύνονται.

Οι προοπτικές

Από εκεί και πέρα όμως διαφαίνονται κι άλλες προοπτικές. Η πρώτη είναι η επιλογή των μαθητών. Δεν μπορείς να έχεις ένα παιδί που δεν τα καταφέρνει και να θες να τον κάνεις καλά και θέ μου γιατρό. Ή ακόμη καλύτερα. Δεν μπορείς να έχεις έναν νέο με κλίσεις που θα τον οδηγούσαν να γίνεις ένας καλός γεωργός κι εσύ να θέλεις να τον κάνεις Μηχανολόγο Μηχανικό. Ή δικηγόρο. Έτσι λοιπόν κάνεις ότι και οι Γερμανοί. Δύο μεταβατικές τάξεις. Τις δικές μας έκτη Δημοτικού και πρώτη Γυμνασίου. Σ΄ αυτές ελέγχεις όλες τις δυνατότητες και τα ταλέντα του μαθητή και αποφασίζεις τι θα κάνει στη ζωή του. Όχι ακριβώς αλλά σε γενικές γραμμές.  Αν οι γονείς του θέλουν κάτι διαφορετικό κανένα πρόβλημα. Δεν τους δίνεις την επιταγή και πληρώνουν από την τσέπη τους.