Αποψη: Το τριήμερο που χάσαμε την «αθωότητά» μας

από την Καθημερινή
ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΡΥΜΙΩΤΗΣ*

E​​λάτε να ξαναδούμε τα συμβάντα της 14ης, 15ης και 16ης Οκτωβρίου, με άλλο μάτι, ώστε να μπορέσουμε να βγάλουμε τα δικά μας συμπεράσματα. Τα γεγονότα είναι γνωστά. Οι τιμές των ελληνικών ομολόγων κατέρρευσαν, τα spreads ανέβηκαν στα προ κρίσης επίπεδα, το κόστος δανεισμού έγινε απαγορευτικό και το χρηματιστήριο έχασε μέσα σε τρεις μέρες περίπου 15,6% της αξίας του, κάπου 8 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αυτά είναι τα γεγονότα που δεν επιδέχονται καμία αμφισβήτηση. Είναι όμως πραγματικά απίστευτο πόσες ερμηνείες επιδέχονται. Εχω διαβάσει και ακούσει τις πιο απίθανες και πιθανές εξηγήσεις, που με έκαναν να σκέφτομαι ότι όχι μόνο δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας, αλλά πολλές φορές βγάζουμε και λάθος συμπεράσματα, τα οποία μας οδηγούν σε χειρότερα λάθη.

Πριν από ένα μήνα, ο συνιδρυτής και βασικός διαχειριστής κεφαλαίων της Pimco, Bill Gross, ανακοίνωσε ότι φεύγει από την εταιρεία που ίδρυσε και στο απόγειο της οποίας, τον Απρίλιο του 2013, διαχειριζόταν κεφάλαια 293 δισ. δολ., για να πάει σε μια άλλη εταιρεία. Το αποτέλεσμα; Μέσα σε ένα μήνα έφυγαν από την Pimco κεφάλαια περίπου 22 δισ. δολ.

Το άκρον άωτον της παραπληροφόρησης, ήταν το πρωτοσέλιδο της Αυγής, της 16ης Οκτωβρίου 2014. Οταν το άκουσα σε κάποιο ραδιόφωνο δεν το πίστευα και στο πρώτο περίπτερο που βρήκα, αγόρασα την εφημερίδα για να βεβαιωθώ. Ο υπέρτιτλος έλεγε: «Σαμαράς – Βενιζέλος εγκαταλείπουν τους λεονταρισμούς περί εξόδου από το μνημόνιο»». Ομολογώ ότι αν η «έξοδος από το μνημόνιο» που επεδίωξε η κυβέρνηση (και έφαγε τα μούτρα της) είναι λεονταρισμός, τότε το «σκίσιμο του μνημονίου» που υπόσχεται η αντιπολίτευση, μόλις γίνει κυβέρνηση, τι είναι; Ποιο είναι το υπερθετικό του λεονταρισμού; Μήπως θα πρέπει να το ονομάσουμε «δεινοσαυρισμός», ώστε να μας παραπέμπει και σε ένα κόσμο που χάθηκε εδώ και πολλά χρόνια;

Στο περίφημο τριήμερο, που πήραμε ένα καλό μάθημα τι σημαίνουν μονομερείς ενέργειες σε ένα πολύπλοκο περιβάλλον με πολλούς πρωταγωνιστές, κομπάρσους και συμμετέχοντες θεατές, χάσαμε την αθωότητα μας ή την αφέλειά μας, αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι ωριμάσαμε κιόλας. Ελάτε να δούμε έναν-έναν τους πρωταγωνιστές και τον ρόλο τους στο δράμα που εκτυλίχθηκε.

Ας ξεκινήσουμε από τις «αγορές». Ολοι αναφέρονται σε αυτές λες και είναι υπαρκτά νομικά πρόσωπα με οργάνωση και δομή ώστε κάποιος (που είναι επικεφαλής) δίνει την εντολή και αυτές εκτελούν το σχέδιο με απόλυτη πειθαρχία. Δεν γνωρίζω αν η αντίληψη αυτή κυριαρχεί σε άλλες χώρες (π.χ. στη Βενεζουέλα), πάντως εδώ στην Ελλάδα όταν μιλάμε για αγορές, τις προσωποποιούμε με τον χειρότερο τρόπο. Μάλιστα πάμε και ένα βήμα παραπάνω και θεωρούμε ότι είναι προκαταβολικά εχθρικές με την χώρα μας, είτε γιατί μας ζηλεύουν, είτε γιατί θέλουν να μας καθυποτάξουν, είτε γιατί θέλουν να μας καταστρέψουν. Αν δεν με απατά η μνήμη μου, ο κ. Σκουρλέτης σε μια πρόσφατη πρωινή εκπομπή του Mega είπε: «όταν μιλάμε για αγορές εννοούμε κυρίως κερδοσκοπικά συμφέροντα, είναι κάτι σαν να λέμε διεθνείς ενώσεις απατεώνων» και συμπλήρωσε «εμείς δεν βασιζόμαστε στις αγορές, ούτε θα δανειζόμαστε από τις αγορές». Ούτε και από το ΔΝΤ γιατί αυτό ζητάει να υπογράψουμε μνημόνια. Από πού θα δανειζόμαστε δεν απασχολεί κανένα στον ΣΥΡΙΖΑ.

Ε, λοιπόν αυτή είναι η μεγάλη παρεξήγηση που έντεχνα έχει περάσει στον πολύ κόσμο. Οτι οι αγορές είναι ενώσεις απατεώνων και μπορούμε και πρέπει να ζήσουμε χωρίς αυτές. Ας το πάρουμε χαμπάρι. Ο κόσμος μπορεί να ζήσει χωρίς τη Ν.Δ., το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα μπορεί να ζήσει και χωρίς κάποια χώρα του πλανήτη, αλλά δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αγορές. Οι αγορές προμηθεύουν τα κεφάλαια για τη δημιουργία επιχειρήσεων, οι οποίες με τη σειρά τους δημιουργούν θέσεις εργασίας και κάνουν τον κόσμο να κινείται. Αυτό γίνεται από καταβολής κόσμου, είτε μας αρέσει, είτε δεν μας αρέσει. Και όταν κάποιος (είτε πρόσωπο, είτε επιχείρηση, είτε χώρα) δεν μπορεί να δανειστεί από τις αγορές. συνήθως καταλήγει στην πτώχευση με όλες τις συνέπειές της. Εκτός αν βρεθεί κάποιο ΔΝΤ, ή κάποια Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή κάποια Ευρωπαϊκή Ενωση και του δώσουν δανεικά για να τη βγάλει. Ελα όμως που αυτοί οι οργανισμοί έχουν τους δικούς τους κανόνες και για να δώσουν τα χρήματά τους, θέλουν να βάλουμε και λίγη τάξη στο χάος που έχουμε μάθει να ζούμε και να λειτουργούμε;

Επειδή οι αγορές δεν ασχολούνται μόνο με την Ελλάδα, αξίζει να κάνω μια μικρή παρένθεση για ένα πολύ επίκαιρο και εξαιρετικά χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς λειτουργούν οι αγορές. Πριν από ένα μήνα περίπου ο συνιδρυτής και βασικός διαχειριστής κεφαλαίων της PIMCO, ο Bill Gross, ανακοίνωσε ότι φεύγει από την εταιρεία που ίδρυσε και στο απόγειο της οποίας, τον Απρίλιο του 2013, διαχειριζόταν κεφάλαια 293 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για να πάει σε μια άλλη εταιρεία. Το αποτέλεσμα; Μέσα σε ένα μήνα έφυγαν από την PIMCO κεφάλαια περίπου 22 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι επενδυτές δεν περιμένουν να χάσουν πρώτα τα χρήματά τους και μετά να αντιδράσουν. Με την υποψία της πιθανότητας απώλειας χρημάτων, τρέχουν προς άλλες κατευθύνσεις. Ετσι λειτουργούν οι επενδυτές, οι οποίοι ουσιαστικά αποτελούν τις αγορές. Οπου μυρίζονται κίνδυνο φεύγουν. Γι’ αυτό και εμείς (οι έξυπνοι) φροντίζουμε να τους ενισχύουμε την πεποίθηση ότι ενώ βρισκόμαστε στο χείλος του γκρεμού, έχουμε μεγαλύτερη πιθανότητα να πηδήξουμε στον γκρεμό παρά να απομακρυνθούμε.

Πάμε τώρα στα δύο κόμματα: Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ. Και τα δύο εμφανίζουν το διπλό πρόσωπο του Ιανού. Το ένα πρόσωπο είναι αυτό που ξέρουμε ότι αντιπροσωπεύουν. Το άλλο, προσπαθεί να αντιγράψει τον αντίπαλο. Εδώ και μερικούς μήνες εμφανίστηκε μια τάση μέσα στη Ν.Δ. που προσπαθεί να αντιγράψει (ανεπιτυχώς) τον λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ. Πήρε μάλιστα σάρκα και οστά μετά τον πρόσφατο ανασχηματισμό. Μου κάνει εντύπωση ότι δεν έχουν καταλάβει ότι ο κόσμος μεταξύ του original και του imitation θα προτιμήσει το original σαν πιο γνήσιο. Στον ΣΥΡΙΖΑ έχουμε ένα παρόμοιο φαινόμενο. Μυρίζοντας τη γλύκα της εξουσίας άρχισαν να συνομιλούν με τους «τοκογλύφους» και να επιδιώκουν την ευρύτερη αποδοχή στα ευρωπαϊκά δρώμενα. Μέχρι το Αγιον Ορος και το Βατικανό έφθασε ο δηλωμένος άθεος που δεν βάφτισε (με θρησκευτική τελετή) το παιδί του, προκειμένου να μαζέψει ψηφαλάκια από τους πολίτες αυτής της χώρας, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους κατά βάθος πιστεύουν στον Θεό. Αλλά και εκεί υπάρχει το κανονικό πρόσωπο του Ιανού. Η γνήσια κομμουνιστική φράξια που δεν θεωρεί τίποτα δεδομένο και δεν νοιάζεται και πολύ αν θα έχουμε δραχμή ή κατά προτίμηση ρούβλι. Τώρα, πώς θα συγκερασθούν αυτές οι δύο θέσεις σε μια πιθανή μελλοντική κυβέρνηση, κανένας δεν ξέρει, πολύ περισσότερο δε οι αγορές δεν το καταλαβαίνουν, γι’ αυτό και οι επενδυτές τρέχουν να φύγουν, όταν η προοπτική για κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ ανεβαίνει.

Πέρα από τις αγορές, έχουμε και τους άλλους εμπλεκόμενους: ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Ενωση και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που αδυνατούν να καταλάβουν πώς σκεπτόμαστε και πώς ενεργούμε. Προσπαθούν να μπαλώσουν την κατάσταση για να μην ξεφύγει εντελώς, αλλά εμείς τον χαβά μας. Θέλουμε (οι μεν) έξοδο από το μνημόνιο και (οι δε) εκλογές εδώ και τώρα. Μάλιστα, ο κ. Σταθάκης που περιλαμβάνεται στα σοβαρά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, δηλώνει ότι «η προοπτική των εκλογών και η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα πρέπει να θεωρείται παράγοντας σταθεροποίησης». Πώς να ηρεμήσουν αυτοί που μας παρακολουθούν. Τα μέχρι στιγμής δημοσκοπικά ευρήματα μόνο αυτοδυναμία δεν δείχνουν. Τι είδους «συμμαχίες» μπορεί να προκύψουν από τις επόμενες εκλογές, κανένας δεν μπορεί να προβλέψει. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, αν το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ βρεθεί κοντά στην επίτευξη αυτοδυναμίας, να πάμε σε επαναληπτικές εκλογές μέχρι να το επιτύχει. Τι είδους σταθερότητα θα έχουμε σε μια παρατεταμένη και επαναλαμβανόμενη προεκλογική περίοδο, μόνο ο κ. Σταθάκης μπορεί να το καταλάβει. Πάντως, οι «βλάκες», οι ξένοι δεν το καταλαβαίνουν, γι’ αυτό και αποσύρουν τα λεφτά τους από τη χώρα μας! Και μας αποχαιρετούν με δικές μας παροιμίες και τραγούδια: «Υπάρχουν και αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια» και «Ας τον τρελό στην τρέλα του»!

* O κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων