Το κύριο αίτιο της κατάρρευσης
Το πολιτικό σύστημα της χώρας, γέννημα ενός λαού παρακμιακού και πατόκορφα διεφθαρμένου, αποδεικνύει αυτές της μέρες ξανά το πόσο ανεπαρκές είναι. Όταν ξεκίνησε η εφαρμογή της δανειακής συμβάσεως (τα λεγόμενα «μνημόνια») είχε φανεί ότι το ασφαλιστικό σύστημα ήταν αυτό που διέλυσε την οικονομία, τις εργασιακές σχέσεις, συνέβαλλε έμμεσα αλλά καθοριστικά στην δημογραφική κατάρρευση στέλνοντας τον ανθό του έθνους στο εξωτερικό αφήνοντας εδώ γέρους, ράθυμους και εξαρτημένους ανθρώπους.
Οι προσδοκίες
Θα περίμενε κανείς να υπάρξουν τομές δηλαδή ένας τολμηρός νομοθέτης να αλλάξει ή έστω να πυροδοτήσει μια κουβέντα για την αλλαγή εκ βάθρων αυτού του συστήματος. Τα παραδείγματα από την πρόσφατη ιστορία είναι πολλά. Το πιο φωτεινό είναι η μεταρρύθμιση Πινοσέτ, η οποία όντας μεταφορά των ιδεών της οικονομικής σχολής του Σικάγου, έβγαλε την Χιλή από τον οικονομικό μαρασμό και την οδήγησε σε ένα ασφαλιστικό σύστημα εύρωστο αλλά και πέρα για πέρα δίκαιο. Αυτό λέγεται ανταποδοτικό ή αποταμιευτικό και έχει περιγραφεί με σχολαστική ακρίβεια (με μορφή Νομοσχεδίου μάλιστα) από μια φωτεινή εξαίρεση στο πολιτικό στερέωμα των τελευταίων 50 ετών στην Ελλάδα. Τον Στέφανο Μάνο.
Η κατάληξη
Οι αλλαγές δεν έγιναν. Μειώθηκαν όμως οι συντάξεις. « Έντεκα φορές!» κραύγαζαν οι συνταξιούχοι πρώην ΔΕΚΟ που είχαν περάσει μια ζωή κοτσάνι (που λέγαμε και παλιά), λίγο πριν ψηφίσουν ΣΡΖ για να τους τις περικόψει μόλις ήρθε στα πράγματα άλλες δύο φορές, έτσι για μη τους μείνει η παραμικρή ψευδαίσθηση. Ενοποιήθηκαν τα ταμεία στον ΕΦΚΑ και ως εκεί. Και πάλι το σύστημα του χωνιού. Όλοι ρίχνουν μέσα στο καζάνι και όλοι παίρνουν. Όλοι ρίχνουν υποχρεωτικά το ίδιο και όλοι παίρνουν υποχρεωτικά το ίδιο. Θεωρητικά! Πάντα εξαιρούνται άτομα κοντά στην εξουσία που έπαιρναν παραπάνω και τώρα δεν ξέρουμε τι γίνεται. Καμιά σκέψη για εξορθολογισμό. Καμιά σκέψη για δικαιοσύνη.
Η γνωστή και βιώσιμη αντιπρόταση
Το ανταποδοτικό σύστημα αντίθετα είναι ένα άθροισμα προσωπικών λογαριασμών όπου ο κάθε ασφαλισμένος μαζεύει σ΄όλη την διάρκεια του ασφαλιστικού του βίου χρήματα και κάποια στιγμή τα παίρνει υπό μορφή συντάξεως. Στο ερώτημα γιατί να μην το κάνει σε ένα προσωπικό του λογαριασμό η απάντηση είναι σχεδόν προφανής. Διότι δεν μπορεί να έχει μια αποδοτική διαχείριση του αποθεματικού του κάτι που θα του επέτρεπε να έχει υψηλό επιτόκιο/απόδοση. Αντίθετα τα χρήματα από τους λογαριασμούς όλων (ή πολλών) των ασφαλισμένων μπορούν να τύχουν καλύτερης και φυσικά πιο αποδοτικής διαχειρίσεως και να αποδώσουν μεγαλύτερη σύνταξη. Φυσικά η δουλειά αυτή δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι έργο ενός κρατικού φορέα δηλαδή ενός οργανισμού ο οποίος βρίσκεται στο έλεος του πολιτικού συστήματος. Είναι δουλειά ιδιωτικών επιχειρήσεων. Και επειδή κάθε φορά που λέγεται κάτι τέτοιο πετάγεται κάποιος λέγοντας μια ιστορία με κάποιον Ψωμιάδη που φαλίρισε την Ασφαλιστική του, η απάντηση είναι απλή. Οι ασφαλιστικές κοινωνικής ασφάλισης θα διοικούνται μέσα από ένα αυστηρό θεσμικό πλαίσιο και με γνωστούς μηχανισμούς κάθε χρόνο θα δίνουν λογαριασμό τους πελάτες τους. Περαιτέρω ανάλυση παρέλκει.
Ο υποτροπιασμός
Κι ενώ δεν έγινε τίποτα παραπάνω από αυτά που όφειλαν να γίνουν, τις προάλλες μάθαμε ότι αυξήθηκαν κατακόρυφα οι ασφαλιστικές εισφορές και ότι μάλλον θα αυξηθούν κι άλλο. Ταυτόχρονα μάθαμε ότι η κυβέρνηση έχει σαν πρόθεση να κάνει γενναίες αυξήσεις σε συντάξεις τους επόμενους μήνες. Κοιτώντας το ευρύτερο περιβάλλον βλέπουμε την έξοδο από το καθεστώς επιτήρησης την στιγμή που αυξήθηκαν οι εισφορές και εκλογές κάπου στο μέσο του 2023 δηλαδή σε 6-7 μήνες ή και νωρίτερα.
Η επερχόμενη παρακμή
Το επιτελικό κράτος, το οποίο κανείς μας δεν κατάλαβε τι ακριβώς σημαίνει και μάλλον είναι ένα χρήσιμος κόθορνος που φοριέται σε κάθε αντίληψη περί αυτού, έκανε πράγματα που έκανε για πολλές δεκαετίες τώρα το πολιτικό σύστημα. Αυξάνει τις εισφορές δηλαδή το κόστος της εργασίας χωρίς καμία άμεση (ή και έμμεση) ωφέλεια των εργαζομένων και με τα χρήματα αυτά εξαγοράζει την εύνοια των νυν συνταξιούχων. Η αύξηση του κόστους εργασίας δεν είναι κάτι θεωρητικό και ανώδυνο. Αυξάνει την ανεργία μέσω απολύσεων και, σε ακραίες περιπτώσεις, κλείνοντας ή διώχνοντας επιχειρήσεις από την χώρα.
Η νέα χρεοκοπία
Συμπερασματικά σήμερα δρομολογούμε μια ακόμη χρεοκοπία επαναλαμβάνοντας με καρμπόν τα ίδια λάθη. Τα πρώτα χρόνια του ΠΑΣΟΚ όσοι βλέπαμε την συμφορά να έρχεται αντιμετωπίζαμε ένα «ακλόνητο» επιχείρημα. Μετά τον θάνατό μου ας χρεοκοπήσει το σύμπαν. Τώρα ξέρουμε ότι οι χρεοκοπίες δεν συμβαίνουν στη διάρκεια μιας ανθρώπινης ζωής, συμβαίνουν πολύ νωρίτερα…
