Γερμανική οικονομική ευρωστία: Τα μυστικά της επιτυχίας

 Την προηγούμενη Τετάρτη στο Δημοτικό Συμβούλιο της Βέροιας και σε προ ημερήσιας διάταξης παρέμβασή της η εκπρόσωπος της ΛΑΣ Ιωάννα Σοφρόνωφ, παλιά εκπαιδευτικός΄, έδωσε μια εικόνα της παιδείας στην χώρα. Θα περίμενε κανείς άλλα πράγματα από ένα μέλος ενός κόμματος το οποίο δεν χάνει την ευκαιρία να διαλαλεί ότι θεωρεί ιδεολογική του βάση την ανθρώπινη εργασία. 

Η κ. Ιωάννα Σορόνωφ

Είπε λοιπόν η κ. Σοφρόνωφ, η οποία για τους λίγους που δεν κατάλαβαν προέρχεται από το ΚΚΕ, ότι το κλείσιμο του επαγγελματικών λυκείων (ή κάποιων τμημάτων τους) είναι πλήγμα για την παιδεία και πως η μαθητεία ισοδυναμεί σχεδόν με δουλεία ανηλίκων. 

Ανέκαθεν έβλεπα ότι κάτι κακό συμβαίνει στην Επαγγελματική μας Εκπαίδευση, τόσο κακό που μας στερεί τα ικανά χέρια που θα μπορούσαν να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της παραγωγής. Γι' αυτό άρχισα εδώ και καιρό να ψάχνω για απαντήσεις και γι αυτό θα ασχοληθώ απ' εδώ και πέρα στο blog αυτό. Το πρώτο κείμενο στο οποίο γίνονται έμμεσες αναφορές στο Εκπαιδευτικό Σύστημα της Γερμανίας και ειδικά στην Επαγγελματική εκπαίδευση και μαθητεία. (apprenticeship) είναι του Richard Anderson, Business reporter του BBC News.

Ο τίτλος  "Γερμανική οικονομική ευρωστία: Τα μυστικά της επιτυχίας"  υπονοεί πως εξετάζονται κάποιοι  παράγοντες που συνεισφέρουν στην επιτυχία του Γερμανικού Οικονομικού μοντέλου. 

Ζητώ την γνώμη σας. Δεν είμαι άλλωστε παρά ένας Μηχανικός και ποτέ δεν τα κατάφερα σαν δάσκαλος. 

Γερμανική οικονομική ευρωστία: Τα μυστικά της επιτυχίας

Το Γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι πιο προσανατολισμένο στην επαγγελματική κατάρτιση απ’ ότι αυτό των  περισσότερων των ανταγωνιστών της.

Φαντασθείτε μια χώρα της οποίας οι κάτοικοι δουλεύουν λιγότερες ώρες απ’ ότι σχεδόν όλοι οι άλλοι, η εργατική δύναμη δεν είναι ιδιαίτερα παραγωγική και τα παιδιά ξοδεύουν λιγότερο χρόνο στο σχολείο απ’ ότι εκείνα των περισσότερων γειτόνων της.

Σχεδόν απίθανη συνταγή επιτυχίας, θα σκεφτόταν κάποιος

Αλλά η χώρα που περιγράφεται πιο πάνω δεν είναι άλλη από την Γερμανία. Η κινητήρια δύναμη της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας και δεύτερη σε εξαγωγές στον κόσμο, μια χώρα της οποίας η οικονομία σταμάτησε από μόνη της την κατρακύλα της Ευρωζώνης στην ύφεση και το μόνο έθνος αρκετά  πλούσιο για να σώσει το ευρώ.

Λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι μόνον οι Ολλανδοί δουλεύουν λιγότερες ώρες μεταξύ των 34 χωρών του ΟΟΣΑ, ότι τα Γερμανόπουλα ξοδεύουν 25% λιγότερο χρόνο στην αίθουσα από αυτά της Ιταλίας  και ότι υπάρχουν έξη έξι παραγωγικότερες οικονομίες στην Ευρώπη μόνο, τα επιτεύγματά της φαντάζουν  κατ' ελάχιστον ως αξιοσημείωτα.

Γιατί λοιπόν η Γερμανική οικονομία είναι τόσο δυνατή, και τι μαθήματα πρέπει να αποκομίσουμε οι υπόλοιποι από αυτό;

Η ευδαιμονία του ευρώ

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Γερμανοί έχουν ευεργετηθεί τα μέγιστα από το ευρώ.

Συνεργαζόμενη, συνεταιριζόμενη και συναλλασσόμενη με τις  υποτονικές οικονομίες της Νότιας Ευρώπης, η Γερμανία υιοθέτησε ένα νόμισμα πολύ ασθενέστερο απ’ ότι θα είχε ως μια από τις ισχυρότερες χώρες του κόσμου με πλεονασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.  Το γερμανικό μάρκο δηλαδή θα ήταν κατά πολύ ισχυρότερο από το ευρώ.

Αυτό ωθεί ασύμμετρα  στις Γερμανικές εξαγωγές,  κάνοντάς τες φθηνότερες σε υπερπόντιους καταναλωτές.

Αλλά τα παραπάνω μερική μόνον εξήγηση δίνουν στην έκταση της σημερινής Γερμανικής οικονομικής ισχύος..

Εξ ίσου σημαντικό είναι το σχετικά χαμηλό επίπεδο του ιδιωτικού χρέους. Ενώ η υπόλοιπη Ευρώπη μπούκωνε τις φτηνές πιστώσεις κατά τις δεκαετίες του ’90 και 2000, οι Γερμανικές επιχειρήσεις και τα άτομα αρνούνταν να ξοδέψουν πέρα από τις δυνάμεις τους.

Ένας λόγος γι’ αυτό, λέει ο David Kohl, αντιπρόεδρος της τράπεζας Julius Baer στην Φρανκφούρτη, είναι ότι τα πραγματικά επιτόκια στην Γερμανία παρέμειναν σταθερά, σ’ αντίθεση με άλλες Ευρωπαϊκές οικονομίες.

«Στην Βρετανία, Ιταλία, Ισπανία, για παράδειγμα, ο υψηλότερος πληθωρισμός οδήγησε τα πραγματικά επιτόκια προς τα κάτω, αναπτύχθησοντας έτσι ένα σφοδρό κίνητρο για δανεισμό χρημάτων» αναφέρει ο ίδιος αναλυτής

Αλλά και οι πολιτιστικές διαφορές είναι σημαντικές. Με απλά λόγια, οι Γερμανοί αισθάνονται άβολα στην ιδέα του να δανειστούν χρήματα και προτιμούν να αντεπεξέλθουν εκ των ενόντων.

«Στην Γερμανία ο δανεισμός λέγεται «schulden» και η ίδια λέξη σημαίνει ένοχος. Υπάρχει η άποψη πως με το που  δανεισθείς σε παραμονεύει κάτι κακό» λέει ο κύριος Kohl.

Αυτό τα τελευταία χρόνια ήταν ιδιαίτερα ευεργετικό  για την Γερμανία  -σ' αντίθεση με τους Ευρωπαίους ομόλογους της-. Εδώ καταναλωτές και επιχειρήσεις, δεν χρειάστηκε να περικόψουν έξοδα για να περιορίσουν τα επίπεδα δανεισμού όταν οι τράπεζες σταμάτησαν να δανείζουν κατά την διάρκεια της ύφεσης.

Εργασιακές μεταρρυθμίσεις 

Ώρες εργασία κατά την διάρκεια ενός έτους ανά χώρα

Υπάρχουν όμως και βαθύτερα ριζωμένα αίτια  πίσω από την σημερινή οικονομική υπεροχή της Γερμανίας στην Ευρώπη, όχι λιγότερο σημαντικά στην πράξη από τα σχετικά χαμηλότερα αθροίσματα ωρών που ξοδεύονται στην δουλειά και τις αίθουσες διδασκαλίας.

Η Γερμανία δρομολόγησε ένα πρόγραμμα θεμελιώδους μεταρρύθμισης της αγοράς εργασίας το 2003,  που πυροδοτήθηκε από τις υπερβολές των αυξήσεων των μισθών μετά την ενοποίηση.

Η ισχυρή νομική προστασία της απασχόλησης και ένας βαθμός εμπιστοσύνης εκ μέρους της εργατικής δύναμης σε πλήρως κεφαλαιοποιημένες εταιρείες που δεν είχαν υπερδανεισθεί, έδωσαν την Σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση το πλεονέκτημα ώστε να χρησιμοποιήσει τις στενές τις σχέσεις με τα εργατικά συνδικάτα για να πιέσει για τον μετριασμό του πληθωρισμού στους μισθούς.

Οι μεταρρυθμίσεις έθεσαν τις βάσεις για μια ευσταθή και ευέλικτη αγορά εργασίας. Ενώ η ανεργία στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ απογειώθηκαν κατά την διάρκεια της διεθνούς κάμψης, τα στοιχεία της αναδουλειάς στην Γερμανία μετά βίας τρεμόπαιξαν.

Οι Γερμανοί εργάτες ήσαν απλά πρόθυμοι να δουλέψουν περισσότερες ώρες, γνωρίζοντας ότι μ΄αυτό θα διασφάλιζαν  κρατούσαν τις δουλειές τους.

Γίνονταν όλο και περισσότερο πρόθυμοι να το πράξουν λόγω των υπαρχόντων ισχυρότερων, σε σύγκριση με πολλές άλλες χώρες, δεσμών μεταξύ εργατών και εργοδοτών.
"Υπάρχει μια κουλτούρα αναγνώρισης και ανταμοιβής των προσπαθειών της εργατικής δύναμης στους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων." λέγει ο Andreas Woergoetter, επικεφαλής των κρατικών μελετών του τμήματος οικονομικών του ΟΟΣΑ.

Αναμφίβολα λοιπόν, ότι οι Γερμανοί εργάζονται λιγότερες ώρες από ό, τι οι περισσότεροι.

Χώρα	ΑΕΠ/ώρες εργασίας
Πηγή ΟΟΣΑ. Μονάδα $
Νορβηγία	81.5
Λουξεμβούργο	78.9
Ιρλανδία	66.4
ΗΠΑ	60.3
Ολλανδία	59.8
Βέλγιο	59.2
Γαλλία	57.7
Γερμανία	55.3
Δανία	53.2
Σουηδία	51.7

Εργασιακές δεξιότητες

Ακόμη πιο σημαντικό για την ισχύ της Γερμανικής οικονομίας  είναι το κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα, μόνο που τυφλή του αναπαραγωγή δεν μπορεί να αποτελέσει συνταγή για τους υπόλοιπους..

Χώρα	Ώρες Διδασκαλίας
Πηγή: ΟΟΣΑ. Selection of countries.
Ιταλία	8316
Αυστρία	7806
Ολλανδία	7700
Γαλλία	7432
Spain	7364
Βρετανία	7258
Γερμανία	6362
Ιαπωνία	6344
Ελλάδα	6340
Πωλονία	4715
Μέσος όρος ΟΟΣΑ	6732

Τα σχολεία τελειώνουν την ώρα του γεύματος σ’ όλη σχεδόν την Γερμανία.  Λόγω αυτού που ο κ Woergoetter αποκαλεί «προτίμηση των κοινωνικών κανόνων» , σχεδιασμένων να επιτρέπουν τα παιδιά να ξοδεύουν περισσότερο χρόνο με τις οικογένειές τους.

Αλλά είναι τα τελευταία χρόνια του σχολείου όπου το Γερμανικό μοντέλο διαφοροποιείται.

«Οι μισοί από τους μαθητές της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (σμ περίπου το καθ’ ημάς λύκειο) είναι στην επαγγελματική εκπαίδευση και οι μισοί από αυτούς σε μαθητεία. Λέγει ο κ Woergoetter.

Οι μαθητευόμενοι από τα 15-16 τους αφιερώνουν τον περισσότερό τους χρόνο λαμβάνοντας εκπαίδευση δουλεύοντας (on-the-job training είναι η Αγγλοσαξονική έκφραση) και μετά τέσσερα πέντε χρόνια τους είναι εγγυημένη πλήρους απασχόλησης εργασία.

Και στην Γερμανία η επαγγελματική εκπαίδευση και τα τεχνικά κολέγια στιγματίζονται πολύ λιγότερο απ’ ότι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα.

Δεν θεωρούνται ένας δρόμος χωρίς αύριο. Λέγει ο κ Woergoetter.»Σε κάποιες χώρες το επιχειρηματικό management προέρχεται από εκείνους που παρακολούθησαν τεχνικές σχολές, αλλά στην Γερμανία αν είσαι φιλόδοξος και ταλαντούχος, μπορείς να τα καταφέρεις μέχρι την κορφή ακόμη και των μεγαλυτέρων επιχειρήσεων.»

Το Γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα λοιπόν αποτελεί μια αλυσίδα παραγωγής προσωπικού υψηλών δεξιοτήτων να εκπληρώσει τις απαιτήσεις της μακρόβιας και πανίσχυρης βιομηχανικής βάσης της χώρας, η οποία εδράζεται στην ευσταθή,  οικογενειακή επιχείρηση που αποτελεί την ραχοκοκαλιά της οικονομίας της.

Το αφομοιωμένο μάθημα 

Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να μάθουμε από τους Γερμανούς, παρότι η τυφλή αναπαραγωγή τους είναι κακός σύμβουλος.

 

Η Γερμανία είναι η πατρίδα κάποιων από τους διεθνώς διάσημους κατασκευαστές..

Πολλές οικονομίες εποφθαλμιούν ζηλόφθονα  την κατασκευαστική δεινότητα της Γερμανίας, ειδικά την στιγμή που συνεχίζεται η έκρηξη της ζήτησης για βιομηχανικά προϊόντα στις αναδυόμενες αγορές .

Και ακόμη, όχι πριν πολύ καιρό, οι ρόλοι αναστράφηκαν.

«Πριν δέκα χρόνια, εμείς στην Γερμανία, παρατηρούσαμε τις κατά πολύ υψηλότερης προστιθέμενης αξίας δυνατότητες του τομέως των υπηρεσιών της Βρετανίας.» Λέγει ο ΄Kohl.

«Υπάρχουν όρια στο να προσθέτεις αξία μέσω της βιομηχανίας. Εάν θέλεις να είσαι πλούσιος και να αναβαθμίσεις την αλυσίδα των αξιών, χρειάζεται να είσαι στις υπηρεσίες.»

Όσο απίθανο κι αν φαίνεται, ίσως κάποια στιγμή η Γερμανία κοιτάξει για μια ακόμη φορά τους άλλους για να εμπνευστεί.