Los Angeles, η πόλη του νερού

Το να μιλάς για εξοικονόμηση νερού στη Βέροια και μάλιστα σε μια χρονιά σαν και την φετινή ακούγεται σα να θες να πουλήσεις ψυγεία σε Ινουιτ.Κι όμως, άτομα πάνω από 40 δεν μπορεί παρά να θυμούνται τον ζόφο που ανέδιδε αλλά και τον πανικό που δημιουργούσε η κατάσταση στα τέλη της δεκαετίας του '80. Κι αυτό είναι η μία πλευρά. Η άλλη έχει να κάνει με την ποιότητα του διαθέσιμου νερού και τέλος τις πλημμύρες. Το μεταφρασμένο άρθρο πάρθηκε από   τους Νew York Times και αναφέρεται στην σχέση που ανέπτυξαν οι δήμοι του Los Angeles με τον ορθολογισμό σε σχέση με την διαχείριση του νερού και την αντιπλημμυρική προστασία.Οι ιδέες που περιέχονται είναι απλές και επαναστατικές ταυτόχρονα. 'Οσο για το παράδειγμα της Λεωφόρου Elmer, αυτό θα παρουσιασθεί εκτενέστερα και σε άλλες αναρτήσεις. 

Los Angeles, η πόλη του νερού

By JACQUES LESLIEDEC. 6, 2014

Credit Getty Images

Το LOS ANGELES είναι ο εθνικός αρχιληστής νερού σύμφωνα με την δημόσια αντίληψη, διαβόητος για τον σφετερισμό υδάτων που βρίσκονται εκατοντάδες μίλια μακριά προκειμένου να κατασβήσει την δίψα ενός διαρκώς επεκτεινόμενου πληθυσμού. Όπως το θέτει ένας ήρωας  στην “Chinatown” ενός film noir του 1974  που τον υποδύεται ο Jack Nicholson ο οποίος αναμοχλεύει την ιστορία των υδάτων της πόλης,  «Είτε φέρνεις το νερό στο LA ή μεταφέρεις το LA στο νερό.»

Πρόσφατα όμως, το Los Angeles μειώνει την εξάρτηση του από εξωτερικές πηγές νερού. Γίνεται, όλως παραδόξως, ηγέτης στην βιώσιμη διαχείριση νερού, πρωτοπόρος στη χρήση οικονομικά αποδοτικών και περιβαλλοντικά ευεργετικών τεχνολογιών διατήρησης, συλλογής και επαναχρησιμοποίησης υδάτων σε μεγαλούπολη. Κάποιοι συνδυασμοί αυτών των τεχνικών αποτελούν το εφικτότερο μονοπάτι για την επιβίωση όλων των πόλεων της άνυδρης Δύσης.   

Ένα σημάδι της σοβαρότητας του Los Angeles είναι η επιτυχία του στην προστασία των αποθεμάτων. Η πόλη τώρα καταναλώνει λιγότερο νερό απ’ ότι το 1970 ,ενώ ο πληθυσμός της μεγεθύνθηκε κατά  ένα τρίτο,  στους 3,9 εκατομμύρια ανθρώπους από 2,8 εκ. Δύο προγράμματα- μια κατασκευή ενός υγροτόπου επεξεργασίας ακαθάρτων εκτάσεως 9 εκταρίων (ΣτΜ 90 στρεμμάτων) στην θέση μιας μάντρας συντήρησης λεωφορείων και ενός σχεδίου διαχείρισης νερών που μελετήθηκε για μια περιοχή 80.000 κατοίκων ευάλωτη σε πλημμύρες- κέρδισαν αυτήν την χρονιά το βραβείο του Ινστιτούτου Βιώσιμων Υποδομών. Η ίδια η πόλη κέρδισε το πρώτο βραβείο υδατικής βιωσιμότητας που δίδεται από τον Αμερικάνικο Συνασπισμό για το  Νερό, το 2011.

Η αλλαγή του Los Angeles ήταν προϊόν ανάγκης, εφόσον μετά από νομικές αποφάσεις στην δεκαετία του ’90 αναγκάστηκε να παραιτηθεί από ένα μέρος του εισαγόμενού του νερού. Όλο και περισσότερες πόλεις αντιμετωπίζουν τώρα υδατικούς περιορισμούς. Στη Δύση, όπου οι περισσότεροι κλιματολόγοι περιμένουν οι ξηρασίες να μακρύνουν και να βαθύνουν, οι τεχνικές που εισάγονται στο LA όφειλαν να ειδωθούν όχι μόνον ως έξυπνες επιλογές, αλλά και ως προϋποθέσεις.  

Αν και πολλά έργα θ’ αρχίσουν να αντιμετωπίζουν την σοβαρή ξηρασία που πλήττει τώρα το μεγάλο μέρος της Δύσης πολύ αργά, μας δείχνουν το πως θα χειριστούμε τις επερχόμενες ξηρασίες.  Ταυτόχρονα, αυτά τα έργα θα επεξεργαστούν ρυπασμένο νερό ακόμη και νερό υπονόμων, θα συλλέξουν νερό βροχής, θα αποθηκεύσουν νερό σε υδροφορείς, και θα το χρησιμοποιήσουν ( ή ξαναχρησιμοποιήσουν) όλο, μιμούμενα ή υποστηρίζοντας την φυσική διαδικασία. Οι διαχειριστές νερού της περιοχής οι οποίοι μέχρι πρόσφατα, θεωρούσαν τις υδρολογικές λεκάνες  περισσότερο σαν αγροτικό θέμα τώρα αναγνωρίζουν ότι ακόμη και στο Los Angeles, όλα οι ζώντες οργανισμοί συνδέονται από τον κοινό  κύκλο του νερού και ότι  η σωστή διαχείρισή του είναι καθοριστική για την επιτυχία των υπευθύνων.

Την τελευταία δεκαετία οι αρχές της βιώσιμης διαχείρισης των όμβριων υδάτων εξαπλώθηκαν σ’ όλη την χώρα.  Το Los Angeles εξακολουθεί να εισάγει το 89% του νερού του, μια αναλογία που υπογραμμίζει την σοβαρότητα της ανάγκης σε νερό, αλλά δεκάδες  πόλεων (περιλαμβανομένων και κάποιων Ανατολικών) έχουν αποδεχθεί τμήματα της προσέγγισης του  Los Angeles όσον αφορά την υδατική βιωσιμότητα.

Το San Francisco καθίσταται ηγέτιδα πόλη στην χρήση ανακυκλωμένων λημμάτων για μη πόσιμο χρήση όπως καζανάκι τουαλέτας και πότισμα κήπων, ενώ η μείωση της κατά κεφαλήν κατανάλωσης νερού σε 46 γαλόνια ημερησίως (ΣτΜ: 174 lt), το φέρνει σε μια από τις χαμηλότερες θέσεις στη χώρα. Το San Antonio αναπτύσσει ένα πολύπλευρο πρόγραμμα διατήρησης που έχει περικόψει την κατά κεφαλή κατανάλωση νερού στην πόλη περίπου στο μισό τις δύο τελευταίες δεκαετίες.  Ακόμη και η Philadelphia, η οποία συνήθως έχει άφθονο νερό, αυτοδεσμεύθηκε το 2011 σε ένα πρόγραμμα πράσινης υποδομής ύψους 1,2 δις$ που θα χρησιμοποιεί την απολαβή νερού ρεμάτων  με σκοπό να προλάβει την περιβαλλοντική υποβάθμιση. Αυτές οι προσπάθειες έχουν σαν κοινή βασική αρχή ότι όλο το νερό οποιουδήποτε κύματος-είτε είναι νερό βρύσης, υπόγειο νερό ή νερό τουαλέτας- πρέπει να εκλαμβάνεται ως διαρκώς κυκλοφορούσα  υδρολογική ολότητα.

Το Los Angeles έχει λίγες βροχές και αυτές εκδηλώνονται περιστασιακά με μορφή δριμείων, πλημμυροφόρων καταιγίδων, όπως αυτές την τελευταία βδομάδα. Μετά από πολυάριθμες καταστροφικές πλημμύρες  το πρώτο τρίτο του 20^ου αιώνα, το Σώμα του Μηχανικού του Αμερικάνικου Στρατού και το τμήμα Δημόσιων έργων το δήμου άρχισαν την κατασκευή μια αντιπλημμυρικής υποδομής. Σχεδιάστηκε να μεταφέρει το νερό των καταιγίδων γρήγορα μακριά από τους δρόμους της πόλης στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο 51 μιλίων μήκους ποταμός του Los Angeles μετατράπηκε όλος, εκτός από ένα τμήμα 7 μιλίων, σε έναν άσχημο αγωγό από μπετόν ο οποίος είναι συνήθως άδειος.  

Οι πλημμύρες σταμάτησαν αλλά με κόστος. Καθώς η περιοχή αναπτύσσεται, η γεωργία δίνει την θέση της στην πολεοδομική  ανάπτυξη και όλο και περισσότερη γη καλύπτεται με μια αδιαπέραστη οδοστρωσία και κτίρια.  Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ακόμη και μια καταιγίδα με χαμηλότερη βροχόπτωση τότε να δώσει, μια δεκαετία πριν, πολύ μεγαλύτερη πλημμυρική παροχή. Καθώς το νερό έρεε πάνω από τις σκληρές επιφάνειες της πόλης, συνέλλεξε περισσότερους ρύπους- απεκκρίσεις ζώων, λάδια αυτοκινήτων, τοξικά χημικά και μέταλλα και τα απέθεσε στις ακτές και την θάλασσα. Φυσικά το  Los Angeles επίσης εισήγαγε τεράστιες ποσότητες νερού, ξεραίνοντας αρχέγονες περιοχές πολύ μακριά από τα Βόρεια της πόλης. Η υποδομή παροχής ύδατος εισήγαγε νερό ενώ το σύστημα ελέγχου πλημμυρών το εξήγαγε, με τις δύο διαδικασίες να ρημάζουν το περιβάλλον. 

Κατά τα τέλει της δεκαετίας του ’80 η πλημμυρική παροχή έγινε τόσο μεγάλη που τα αντιπλημμυρικά κανάλια δεν μπορούσαν πια να το κρατήσουν. Οι αρχές υπέθεσαν πως η μόνη εναλλακτική ήταν να ψηλώσουν κι άλλο τους τσιμεντένιους τοίχους, κάτι που έκαναν την δεκαετία του ’90 με κόστος 180εκ$.

Εντωμεταξύ, δύο περιβαλλοντολογικές εκστρατείες, της  Dorothy Green του Θεραπεύεστε την Ακτή και του  Andy Lipkis του TreePeople, έλεγαν σε ευήκοα ώτα ότι η αντιπλημμυρική υποδομή θα ‘πρεπε να αναδιοργανωθεί για να δεσμεύει νερό, και όχι να το χύνει στη θάλασσα. Εάν το νερό της καταιγίδας συλλεχθεί μπορεί να αντληθεί όταν χρειαστεί, να επεξεργαστεί και να καταναλωθεί.  

Για να αποδείξει αυτήν  την άποψη του  το 1998 ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός του  κ. Lipkis μετασκεύασε ένα σπίτι στα Νότια του Los Angeles, και μετά σκηνοθέτησε μια εικονική πλημμύρα. Η Σκεπή του σπιτιού είχε περιβληθεί από υδρορροές που διοχέτευαν το νερό σε ντεπόζιτα χωρητικότητας 1.800 γαλονιών,(6,75 m³) και το γκαζόν στις μπρος και πίσω αυλές υποβιβάστηκε  κατά 6 in (περίπου 15 cm) για να σχηματιστεί υγρότοπος. Τη μέρα της αλήθειας, οι τοπικοί αξιωματούχοι παρατηρούσαν κάτω από ομπρέλες ένα βυτίο 4.000 γαλονιών να ρίχνει γύρω στους 15 τόνους νερού στην στέγη, και παρόλα αυτά δεν ξέφυγε ούτε λίτρο από το κτίριο και τον περιβάλλοντα χώρο.  

Το κτήριο και το οικόπεδο λειτούργησαν σαν μια μινιατούρα υδρολογικής λεκάνης, αποταμιεύοντας νερό για εξωτερική χρήση ή απορροφώντας το και οδηγώντας το σ’ έναν υδροφορέα χαμηλότερα.  Οι υπεύθυνοι της αντιπλημμυρικής προστασίας εντυπωσιάστηκαν τόσο που  απέρριψαν πρόταση 42 εκατομμυρίων που είχαν κατά νου για μια αποξήρανση ενός ιδιαίτερα επιρρεπούς σε πλημμύρες τμήματος της κοιλάδας του San Fernando ονομαζόμενο Sun Valley και αντ’ αυτής εισήγαγαν ένα σχέδιο ελέγχου της περισυλλογής των όμβριων υδάτων στην περιοχή.

Κάτω από την εποπτεία του Συμβουλίου για την Υγιεινή της λεκάνης απορροής, ένας τοπικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός και έξι παράγοντες των τοπικών κυβερνήσεων υπεύθυνοι για τον εφοδιασμό ύδατος, την ποιότητα του νερού, τις πλημμύρες και το υπόγειο νερό συνεργάστηκαν με ακαδημαϊκούς ερευνητές και το Ομοσπονδιακό Γραφείο αποστραγγίσεων, την ομοσπονδιακή υπηρεσία η οποία ήταν κάποτε γνωστή ως επιστατούσα αρχή κατασκευής των φραγμάτων της Δύσης, στην ανακατασκευή ενός ολόκληρου οικοδομικού τετραγώνου της πόλης Sun Valley. Οι αξιωματούχοι επέλεξαν την Λεωφόρο Elmer, έναν δρόμο τόσο ευάλωτο σε πλημμύρες που οι συνήθεις καταιγίδες μετέτρεπαν σε ποτάμι.

Περατωμένο το 2010, αυτό το έργο των 2,7 εκ δίνει στους κατοίκους τη  δυνατότητα να συλλέξουν όμβρια από τις σκεπές τους σε βαρέλια για επόμενη χρήση. Το νερό που υπερχειλίζει από τα βαρέλια της βροχής κατακλύζει τους σπογγοειδής κήπους  που αντικαθιστούν το γρασίδι. Περαιτέρω υπερχείλιση διηθείται μέσω των διαπερατών δευτερευόντων δρόμων ή μεταφέρεται από την αποστράγγιση στα κανάλια από πέτρες, χώμα, φυτά και compost τρέχοντας  κατά μήκος των ρείθρων.

Ο ίδιος ο δρόμος  σκάφτηκε ,γέμισε με στρώση βάθους έξι ποδιών από χαλίκι, το οποίο τροφοδοτείται από όμβρια μέσω μεγάλων διάτρητων σωλήνων και επικαλύπτεται από άσφαλτο, αυτή η επέκταση θα μπορούσε, σε μια χρονιά μέσης υδατόπτωσης, να συλλέξει αρκετό νερό για 80 σπίτια, όχι μόνον τα 24 ανακαινισμένα. Καθώς το νερό σταλάζει στον  κατώτερο υδροφορέα, καθαρίζεται από τους ρύπους που μαζεύονται στον δρόμο. Μ ε την ενθάρρυνση της φυσικής διαδικασίας η οποία παίζει τον ρόλο οικολογικών υπηρεσιών, το σχέδιο μετριάζει τις πλημμύρες, την ρύπανση και την σπανιότητα των υδάτων. 

Η παραγωγή νερού σαν αυτό που συλλέγεται στην Λεωφόρο Elmer κοστίζει 300$  ανά εκταριοπόδι (εκτάριο επί πόδι = 1.233.481.84 lt) (ΣτΜ 0,244 $/m³ ή 0,224 ή 0,187€/m³), ενώ το Los Angeles τώρα πληρώνει από 800 έως 1000$ ανά εκτάριο επί πόδι (ΣτΜ.0,65 έως 0,81 $/m³ ή 0,54 έως 0,68 €/m³) Σύμφωνα με μια μελέτη που διεξήχθη από το Pacific Institute and the Natural Resources Defense Council, ένα πλήρως ανεπτυγμένο σύστημα συλλογής όμβριων υδάτων στην ευρύτερη περιοχή του Los Angeles θα μπορούσε να προσθέσει 309.000 εκταριοπόδια (38.100,000 m³) ετήσια στο δίκτυο παροχής νερού, περισσότερο από το μισή ετήσια κατανάλωση των 587.000 εκταριοποδιών ( 723.771.000 m³).

Τα προγράμματα επίδειξης έπεισαν τους αρμόδιους του  Los Angeles τον τελευταίο χρόνο να υιοθετήσουν ένα φιλόδοξο εικοσαετές σχέδιο που αντιμετωπίζει την λεκάνη του Los Angeles  σαν ενιαία υδρογεωλογική λεκάνη απορροής, ενσωματώνοντας ποιότητα νερών, εφοδιασμό νερού, αντιπλημμυρική προστασία, νερά αποχετεύσεων, πάρκα και προγράμματα κατοικίας. Παρόλα αυτά όμως, δεδομένων των απαιτήσεων σε πελώρια σχέδια ανακατασκευής, το πρόγραμμα είναι ακόμη σε παιδική ηλικία. Απολαμβάνει την υποστήριξη της πολιτείας η οποία από το 2002 ενεργοποίησε νομοθεσία που περιλαμβάνει ολοκληρωμένη διαχείριση υδρολογικών λεκανών, και τον τελευταίο μήνα ο Eric Garcetti, ο δήμαρχος του Los Angeles, υπογράμμισε την στροφή της πόλης προς τοπικό νερό με την έκδοση οδηγίας για περικοπές στην αγορά εισαγόμενου νερού κατά το ήμισυ μέσα σε μια δεκαετία. Ακόμη κι έτσι η εκτέλεση δύσκολα επιβεβαιώνεται..

 «Η πολιτειακή διακυβέρνηση είναι μάλλον το μεγαλύτερο εμπόδιο σε έναν  βιώσιμο εφοδιασμό νερού.» Ο Mark Pestrella που είναι επικεφαλής του πλημμυρικού ελέγχου στο Τμήμα Δημόσιων έργων του Los Angeles μου το είπε.

Μια μελέτη του 2014 από τους γεωγράφους  Miriam A. Cope και Stephanie S. Pincetl του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, στο Los Angeles, που ανακάλυψε πως πάνω από 100 οντότητες στην ευρύτερη περιοχή του Los Angeles-ιδιωτικές εγκαταστάσεις, μη κερδοσκοπικές εταιρείες νερού, πόλεις και ένα είδος «ειδικών περιοχών»- διακινούν νερού, πήρε για απλή αναγνώριση και κατάταξη πάνω από χρόνο. Μερικές είναι μικροσκοπικές και θα αντιμετωπίσουν πίεση για να ενσωματωθούν. Και κάποιες- υπηρεσίες με προκαθορισμένη αποστολή όπως η εξυγίανση ή η αντιπλημμυρική προστασία,-  μπορεί να αντιτεθούν σύμφωνα με το καταστατικό του Δήμου του Los Angeles για την συμμετοχή τους σε προγράμματα πολλαπλού σκοπού. Ακόμη κι αν μπορούν, θα βρουν αναμφίβολα δύσκολο το να παραδώσουν μέρος της εξουσίας τους να διεκπεραιώνουν σχέδια πολλαπλού σκοπού και πολλών υπηρεσιών. Μέχρι στιγμής  τα περισσότερα χρήματα για τα έργα έρχονται από κυβερνητικές χορηγήσεις και μέτρα που εξαρτώνται από ψηφοφόρους, πρέπει όμως να βρεθούν νέες πηγές για ασύλληπτα μεγαλύτερα ποσά που απαιτούν τα έργα.

Ακόμη κι έτσι, αυτό που έχει ήδη συμβεί στο Los Angeles είναι κάτι σπάνιο: μια ξεκάθαρη περιβαλλοντολογική νίκη. Οι περιβαλλοντολόγοι διέγνωσαν ένα μείζον πρόβλημα και οριοθέτησαν την λύση του και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι τελικά αποδέχθηκαν την προσέγγισή τους.

Περιέργως, πολλοί, αν όχι οι περισσότεροι, «Ανγκελιώτες» είναι ανυποψίαστοι ως προς τον πρωτοπόρο ρόλο της περιοχής τους. Όπως κάθε άλλως, θεωρούν το Los Angeles ως έναν τραμπούκο νερού, και δεν συνειδητοποιούν πως αυτό το μονοπάτι είναι η ειλικρινέστερη μορφή εξιλέωσης 

Η Jacques Leslie είναι η συγγραφεύς του «Deep Water: The Epic Struggle Over Dams, Displaced People, and the Environment»

Credits:

I want to express my cordially thanking to the person who have helped me to translate this text, making well-aimed notices and corrections.